Bonobo’s op de rots 2.0

Als ik tussen mijn wimpers doorgluur, lijkt het academische ziekenhuis wel een groot koraalrif, een structuur opgebouwd uit de nalatenschap van eerdere generaties, die plaats biedt aan allerhande exotische en kleurrijke bewoners. Het koraal sterft af en groeit aan, en trekt schitterende vissen en andere organismen aan die er een maaltijd vinden.

Onder hen bevinden zich ook de doktersvissen, met hun 81 soorten in 6 geslachten graag gespotte bewoners. Ze zijn prachtig, maar hebben ook halvemaanvormige uitsteeksels aan de staartwortel waarmee ze venijnig kunnen uithalen naar vijanden. Het lijkt er nu op dat hun gezag op het rif afneemt. Het laatste decennium zijn velen van de oude stempel met pensioen gegaan. Ze regeerden hun afdelingen met ijzeren discipline, duldden weinig tot geen tegenspraak en eisten de maximale inzet van hun collega’s. Dit heb ik vooral ervaren tijdens een jaar dat ik was uitgeloot en gast was op een medische faculteit in België. Daar waren blijkbaar de studentenrevoluties niet langsgekomen in de jaren zestig van de vorige eeuw. De professoren gaven frontaal onderwijs en werden woedend als studenten een andere visie hadden. Assertieve studenten werden er in de collegezaal op gewezen dat hun gezichten werden onthouden voor hun bij voorbaat al kansloze mondelinge examens, waarbij je in pak moest verschijnen om sowieso niet te ‘buizen’. Een wereld van verschil met de Nederlandse situatie, die ik daarna gelukkig ook mocht leren kennen.

De dragers van die ijzeren discipline, die zeker ook zijn voordelen had, zijn in Nederland nu bijna met pensioen. Wat ervoor in de plaats komt, zijn dokters die een ‘jeugdig elan’ dienen te hebben, aldus de advertenties van de afdelingen P&O of ‘human resource management’. De bestuurders vonden de ijzervreters vast maar lastig om mee samen te werken. Het komt daarom goed uit dat het tegenwoordig voor professoren belangrijker is mediageniek te zijn en precies te weten hoe je fondsen verwerft dan als echt alfamannetje bovenop de apenrots met harde hand leiding te geven. Nee, de medische apenrots is inmiddels flink herzien, net als internet of web 1.0 werd opgevolgd door de interactievere versie 2.0, waarmee een verandering is ingezet van een verzameling webpagina’s naar een platform voor interactieve webapplicaties. Ook de gorilla’s van de apenrots, die met gevaar voor eigen leven onze gezondheidszorg naar een hoger niveau hebben getild met commandoresecties en massavaccinaties, worden langzaamaan vervangen door bonobo’s.

De nieuwe dokter is net als de bonobo wat meer gericht op ‘sociaal met elkaar bezig zijn’. De grootste bijzonderheid van de sociale structuur van bonobo’s is dat de vrouwtjes meestal het hoogst in de rangorde staan. Het blijkt dat bij een strijd tussen een vrouwtje en een mannetje de andere vrouwtjes vaak te hulp schieten. Rif of rots, het wordt met de huidige scheve instroom hoog tijd voor een Nederlandse Vereniging voor Mannelijke Artsen om onze wonden te likken en samen uit te huilen.