Beetje bewijs voor smeersels bij eczeem

Hoewel zalven en crèmes veelvuldig worden toegepast bij patiënten met eczeem, is er relatief weinig bewijs voor de werkzaamheid. Esther van Zuuren (LUMC) en collega’s schreven er een Cochrane-review over (Cochrane Database Syst Rev. 2017;CD012119).

In hun overzicht betrokken de onderzoekers 77 studies met in totaal 6603 deelnemers. De leeftijden liepen uiteen van 4 maanden tot 84 jaar en hoewel eczeem vaak chronisch is, was de follow-up in de meeste studies 2-6 weken, met een maximum van 6 maanden. Farmaceutische bedrijven financierden meer dan de helft van de onderzoeken.

Al bij al waren de meeste geïncludeerde onderzoeken van lage tot middelmatige kwaliteit, met relatief weinig deelnemers, een korte follow-upduur, geen blindering of missende gegevens. Toch leveren zij enig bewijs voor de werkzaamheid van de meeste smeersels.

Indifferente middelen zijn effectiever dan niets smeren, waarbij er overtuigend bewijs is dat glycerolbevattende crèmes de ernst van het eczeem verminderen. Daarnaast blijkt dat lokale corticosteroïden effectiever zijn wanneer deze worden gebruikt in combinatie met indifferente middelen. Het eczeem vlamt minder snel op en er zijn minder corticosteroïden nodig voor een vergelijkbare reductie in ernst. Deze bevindingen berusten op het oordeel van artsen, niet op dat van de patiënt zelf, hoewel deelnemers aan de studies wel aangaven liever een combinatie te gebruiken dan corticosteroïden alleen.

De meeste studies gaven wel enig bewijs voor een gunstig effect van de onderzochte zalf of crème versus placebo of geen behandeling. Door het ontbreken van vergelijkende studies tussen diverse smeersels, is echter niet te zeggen of het ene middel beter werkt dan het andere.