Veel toevalsbevindingen bij longkankerscreening

Een lagedosis-CT-scan (LDCT) voor screening op longkanker leidt tot een aanzienlijk aantal toevalsbevindingen. Bij 33,8% van alle deelnemers in een Amerikaanse, retrospectief onderzochte patiëntenserie deed zich zo’n bevinding voor (JAMA Intern Med. 2023;183:677-84).

LDCT heeft de potentie om longkankermortaliteit met 24% te verminderen. Bij screening bestaat echter altijd een kans op toevalsbevindingen oftewel incidentele bevindingen die mogelijk betekenis hebben voor een deelnemer of diens familie.

De onderzoekers gebruikten data van de National Lung Screening Trial (NLST), een gerandomiseerde trial uit 2002-2009 naar het effect van longkankerscreening op mortaliteit. De screening vond plaats op drie verschillende momenten (bij inclusie, na 1 en 2-jaar follow-up) door middel van LDCT of een traditionele röntgenfoto van de longen. Aan de trial deden (ex-)rokers van 55-74 jaar mee. Het effect van de verschillende screeningsmethoden op longkankermortaliteit werd eerder gepubliceerd in The New England Journal of Medicine (2011;365:395-409).

In de huidige vervolgstudie beschreven de onderzoekers de toevalsbevindingen in de LDCT-groep. Een panel van experts beoordeelde per toevalsbevinding of verder onderzoek geïndiceerd was. De LDCT-groep bestond uit 26.455 deelnemers. De gemiddelde leeftijd was 61,4 jaar en het merendeel was man (59%). Bij 33,8% van alle deelnemers werd een toevalsbevinding beschreven. In het totaal werden er 75.126 LDCT’s verricht. De meest voorkomende toevalsbevindingen waren longemfyseem (43,0%), coronaire hartziekte (12,1%) en een verdachte massa buiten de longen (7,4%). Bij 89,1% van alle toevalsbevindingen vonden de experts het belangrijk dat verdere diagnostiek werd ingezet.

In bepaalde situaties kan een toevalsbevinding bij LDCT-screening leiden tot de vroege diagnose van een potentieel levensbedreigende aandoening, zoals een coronaire hartziekte. In andere situaties, zoals een goedaardige tumor, kan een toevalsbevinding leiden tot onnodige invasieve diagnostiek en behandeling. De onderzoekers adviseren daarom om toevalsbevindingen in trials systematisch vast te leggen en te rapporteren.