Afscheid in zwart-wit

Burak Konya

Uit de instrumenten van het militaire blaasorkest klinkt Nina Hagens Du hast den Farbfilm vergessen. Het liedje gaat over een vriendje dat op zijn kop krijgt van zijn vriendin omdat hij de kleurenfilm voor de camera is vergeten. Alle beelden van hun vakantie moeten daarom in zwart-wit. Op 2 december werd het liedje op verzoek van Angela Merkel gespeeld tijdens haar afscheidsceremonie als bondskanselier. Het deed mij denken aan een bijzondere patiënt die ik ontmoette tijdens een van mijn eerste coschappen.

Iedere ochtendvisite begroette ze ons vrolijk vanuit haar stoel. Het bed naast haar tafel stond erbij alsof het voor iemand anders bedoeld was. Ze lag er nooit op. Hierdoor maakte ze een vrij vitale indruk op me. Maar bij het lichamelijk onderzoek waren de metastasen zelfs met het blote oog aan te wijzen.

Ondanks het palliatieve traject waar zij in zat, was haar vrolijkheid aanstekelijk en vertelde ze graag boeiende verhalen. Ze was kunstenares en fotografe en haar werk had vroeger op binnen- en buitenlandse tentoonstellingen gestaan. Ze kwam oorspronkelijk niet uit Nederland, maar waar ze wel vandaan kwam was niet duidelijk. Ze had over de hele wereld gewoond en sprak een indrukwekkende hoeveelheid talen. Mijn visites bij haar mochten altijd wat langer duren.

'Haar foto’s waren zwart-wit, maar zij bleef tot het eind kleurrijk'

Ze vond het leuk om het onderwerp te zijn van een verdiepingsopdracht die hoorde bij mijn coschap. Dus spendeerde ik een paar middagen bij haar op haar patiëntenkamer. Dan vertelde ze me veel over haar carrière, haar diagnose en hoe ze de toekomst zag. Ze gaf aan dat ze vrede had met het feit dat ze niet meer beter zou worden, maar dat ze nog wel één wens had. Ze wilde over enkele maanden graag nog aanwezig zijn bij de opening van een tentoonstelling waar ook haar werk zou staan. Zo werd het doel van haar palliatieve zorg toch meer dan symptoomgericht; het werd ook levensverlengend. Ik beloofde haar dat ik mijn best zou doen haar tentoonstelling te bezoeken.

Een paar maanden na mijn coschap bezocht ik de tentoonstelling. Haar werk stond er prominent tussen. Haar tentoongestelde foto’s bestonden voornamelijk uit zwart-witbeelden, en in tegenstelling tot Nina Hagen vond ik de afwezigheid van kleur prachtig. Naast haar werk stond een korte tekst, een afscheidsbericht gericht aan de kunstenares. Ze bleek de opening toch nog te hebben bijgewoond. Zo leerde ik dat de palliatieve zorg de zwart-witgrens tussen leven en dood toch nog veel kleur kan geven.


Burak Konya (24) is vijfdejaarsstudent geneeskunde in Utrecht.