Het ritme van het coassistentenleven herinner ik me nog goed. Tijdens mijn eerste coschap stond ik dagelijks om 05.30 uur op. Douchen, ontbijten en gauw op de fiets naar het station. Na een uur in de trein, trok ik een sprintje naar de bus. Eenmaal aangekomen holde ik naar de jassenautomaat. Stipt om 08.00 uur liep ik, met nog rode blosjes op mijn wangen, de overdrachtsruimte in.
Werkweken van 50 uur waren normaal. Hier kwamen de avond- en weekenddiensten en de reistijd nog bovenop. Vanuit de CAO voor coassistenten mochten er diensten gecompenseerd worden, maar in de praktijk gebeurde dit zelden. Ook bestond de pauze vaak uit het naar binnen werken van een boterham tijdens een verplicht multidisciplinair overleg of onderwijsmoment. En soms had je niet eens pauze.
Aan het einde van mijn eerste coschap, op de op één na laatste vrijdag, was de koek op. Wekenlang vertrok ik ’s ochtends om 06.30 uur, en was ik ’s avonds rond 19.00 uur weer thuis. Ik was moe, prikkelbaar en had een algehele tegenzin ontwikkeld. Het patiëntencontact was leuk, het vak was inhoudelijk boeiend, maar de werk-privébalans was zoek. Niet goed wetende wat ik moest doen, besloot ik om mezelf voor één dag ziek te melden. Ik had geen buikgriep, longontsteking of migraine aanval. Ik wist dat ik, ondanks het schuldgevoel, een dag op pauze moest drukken.
‘Is het nodig dat dit ten koste gaat van onszelf?’
De werk-privébalans is bij veel coassistenten zoek, maar de dialoog erover aangaan is lastig. Er wordt gezegd dat coassistenten worden opgeleid om hun mannetje te staan, het artsenvak over leven en dood gaat en het geen 9-tot-5-baan is. We worden opgeleid om mensen beter te maken, maar is het nodig dat dit ten koste gaat van onszelf? De druk om te presteren is enorm. Wanneer je het even niet meer trekt, wordt de ‘fout’ gezocht bij de coassistent, niet bij het systeem.
Tijdens de resterende coschappen heb ik mijn privéleven aangepast om meer balans te creëren. Sinds ik afgestudeerd ben, werk ik parttime in de eerstelijnsgeneeskunde. Niet in een ziekenhuis, want daar is parttime werken als ANIOS helaas vrijwel onmogelijk. Ik mag diensten compenseren en dagelijks heb ik een half uur pauze, waarbij ik vaak ga wandelen in het naastgelegen bos. Daarnaast word ik iedere donderdag ontspannen wakker op mijn vaste vrije dag, en dan doe ik hetzelfde als op die één na laatste vrijdag van mijn eerste coschap. Maar nu zonder schuldgevoel...
Hanneke Verheijen (26) werk als basisarts in de ouderenzorg.