Nadat ik tijdens mijn coschap huisartsengeneeskunde flink wat hechtingen en verdovingen had gezet, was ik ineens zelf als patiënt aan de beurt. Ik had een knobbeltje op mijn huid. Zalfjes hielpen niet. Er bleef geen andere optie over dan toch het knobbeltje weg te laten snijden. Nu ben ik geen held in het ondergaan van medische ingrepen, dus ik zag er nogal tegenop. Al mocht ik van mezelf niet zo zeuren. ‘Je patiënten doorstaan het immers ook gewoon zonder te klagen!’ Dus werd het stilliggen, rustig blijven en wachten totdat de dermatoloog zijn werk had gedaan.
Het laten weghalen van het knobbeltje zette mij aan het denken over mijn eigen inlevingsvermogen. Zou ik nu ook meer empathie hebben voor een patiënt? Of maakt dat helemaal niet uit voor de mate van betrokkenheid? Word je van het ondergaan van een ingreep die je zelf ook uitvoert een meer inlevende arts?
‘Door mijn ervaringen neem ik meer tijd voor patiënten’
De vragen die ik hierover aan mezelf stelde, deden mij denken aan de recente discussie over het dienen als proefpersoon bij lichamelijk onderzoek. ‘Een derde van de geneeskundestudenten wil geen verplichting’, zo bleek uit de resultaten van een enquête van De Geneeskundestudent. In mijn UMC is het verplicht om proefpersoon te zijn voor een medestudent die het lichamelijk onderzoek nog moet leren. Ervan vrijgesteld worden is erg moeilijk en kan alleen met zwaarwegende argumenten. Ook het borstonderzoek hoort hierbij, wat ik toentertijd zelf geen pretje vond. Het was ontzettend ongemakkelijk. Je moest jezelf immers kwetsbaar opstellen voor je medestudenten. Je zat echter wel allemaal in hetzelfde schuitje.
‘Het is van belang om te weten wat je bij de patiënt teweegbrengt als je lichamelijk onderzoek doet’, zo stelde Marjolein van de Pol als voorzitter van de onderwijscommissie van de NFU. Begreep ik het ongemak van mijn patiënten bij het lichamelijk onderzoek nu beter omdat ik het zelf had ondervonden? Ik merk wel dat ik tijdens het uitvoeren van lichamelijk onderzoek sneller terugdenk aan mijn eigen ervaringen en daardoor meer tijd voor de patiënt neem. Ook is het bij het oefenen en ondergaan van lichamelijk onderzoek toch vaak zoals het spreekwoord zegt ‘gedeelde smart is halve smart’. Is het dan verstandig om onderzoek niet verplicht te stellen tijdens de opleiding?
Katinka Gerrits (24) is geneeskundestudent aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en loopt op dit moment haar coschappen in het VUmc.