Elke dag komt dat ene moment een stukje dichterbij: het moment dat ik afstudeer als arts. In mijn laatste stage, een keuzecoschap op de intensive care, ben ik stiekem al aan het aftellen. Ik merk dat ik steeds vaker stilsta bij dingen die ‘voor het laatst’ zijn: de laatste keer mezelf voorstellen als co, de laatste keer orders laten tekenen, de laatste keer worden afgekapt in het MDO. Maar vooral ook de laatste keren dat ik zonder enig excuus overal kan meekijken en kan genieten van het voorrecht om boventallig te werken als co-assistent.
Terwijl braaksel langs de tube omhoogkomt probeer ik ritme te houden
Toch werd ik nog verrast door een eerste keer die zich uit het niets aandiende tijdens de visites. Een ervaren verpleegkundige trekt onze aandacht en maant het team direct mee te komen naar haar patiënt. Daar aangekomen word ik meegenomen in een wervelwind van IC-geneeskunde. De monitor piept onheilspellend terwijl de hartslag in rap tempo daalt. De patiënt die zojuist nog wakker was, reageert niet meer. Nog voordat ik met mijn ogen kan knipperen, staat een verpleegkundige al op het bed en start de reanimatie. Een ander duwt de crashkar naar binnen, de fellow deelt taken uit en leidt het team, en de intensivist heeft ondertussen bijna achteloos een centrale lijn geplaatst zonder dat iemand het echt doorhad. Voordat ik zelf eenmaal besef wat er gebeurt, is een compleet team opgetuigd en loopt de reanimatie als een goed geoliede machine.
Opeens stond ik zelf naast de patiënt, klaar om af te lossen en de borstcompressies over te nemen. Hoewel ik tijdens eerdere coschappen al vaker reanimaties had gezien, was dit de eerste keer dat ik het zelf zou doen. En daar sta je dan: boven een levenloos mens, precies zoals ik het zo vaak had geoefend – armen gestrekt, mijn gewicht in de patiënt verplaatsend. Het gekraak en de instabiliteit herken ik meteen. Terwijl braaksel langs de tube omhoogkomt en tegen mijn broek loopt probeer ik het ritme consistent te houden. Een snelle blik naar rechts: weggedraaide, wijd opengesperde ogen. Een gezicht dat grijs en blauw wegtrekt. Een fractie lijkt de tijd stil te staan. Ik zie mezelf bijna van buitenaf staan reanimeren, het team om me heen druk in beweging. En tegelijk dringt het besef tot me door dat onder mijn handen een leven wegglipt, iets wat we niet hadden zien aankomen. Het voelt als een dam die op doorbreken staat, terwijl je weet dat er geen manier is om het water tegen te houden.
Na tien blokken wordt de reanimatie gestaakt. De patiënt is overleden. Verslagenheid en verdriet vullen de ruimte, maar ook het gevoel dat we alles hebben geprobeerd. Iedereen neemt even een moment voor zichzelf voordat we gaan nabespreken. En terwijl ik daar sta, dringt het tot me door: reanimeren is het eerste wat je leert tijdens de studie, maar deze laatste ‘eerste keer’ van mijn coschappen voelt alsof de cirkel rond is.
Diederik Paijens (26) studeerde geneeskunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. In november 2025 heeft hij zijn laatste coschap afgerond en is hij afgestudeerd als basisarts.