Al zolang ik me kan herinneren hebben wij het thuis over het verpleeghuis. Mijn moeder kon ons in geuren en kleuren vertellen hoe het eraan toe gaat op haar werk. Zo vertelde ze ons dat wanneer er iemand overleed, dat dit meestal betekende dat er nog twee mensen op korte termijn zouden komen te overlijden op dezelfde afdeling. Hoe en wat wist ze niet precies, maar het gebeurde bijna altijd. En nu ik zelf in een verpleeghuis werk kom ik tot dezelfde conclusie: overlijden gebeurt vaak in drievoud.
De eerste dame heeft ernstige dementie. De afgelopen weken is ze nog verder achteruit gegaan. Ze snapt aanwijzingen niet meer en begrijpt niet meer hoe ze moet eten en drinken. Ze is inmiddels bedlegerig, droogt nu snel uit en wordt wegens gedragsproblematiek gesedeerd. Haar partner heeft het er moeilijk mee. Omgaan met een ziekte die van je geliefde een andere persoon maakt is voor vrijwel iedereen erg moeilijk. De dagen verstrijken langzaam en haar partner blijft over haar waken. Het duurt lang voordat ze overlijdt, alsof ze haar partner genoeg ruimte wil geven om afscheid te nemen.
‘Regelmatig krijg ik de vraag waarom ik het verpleeghuis boeiend vind’
Tegelijkertijd begon ook een andere dame aan haar allerlaatste levensfase. Ze werd steeds vermoeider en viel direct weer in slaap zodra ze uit bed geholpen was. Wanneer geprobeerd werd om haar eten te geven hield ze haar lippen stijf op elkaar, het was alsof ze zelf had besloten dat het leven klaar was. Daar waar de andere dame gesedeerd werd, heeft deze dame tot allerlaatste moment alles zelf gedaan. Ze had ook geen medicatie nodig, ze oogde tevreden en had geen pijn.
Niet lang daarna overleed de derde dame. Vlak voordat ze in de terminale fase kwam, viel ze helaas nog en brak haar bovenarm. Stukje bij beetje leverde ze in. Bij haar stonden pijnklachten wel voorop. De verzorgenden gaven haar zachtmoedig pijnstillers, ook al gaf ze die pijn eigenlijk alleen in gebaar en gedrag aan.
Wanneer ik vertel dat ik in een verpleeghuis werk, krijg ik regelmatig de vraag waarom ik dat boeiend vind. Je maakt mensen immers niet meer beter, en vrijwel iedereen overlijdt er. Maar het vertrouwen krijgen om samen met een patiënt deze laatste fase te mogen bewandelen, en met gepast tempo af te stevenen op het onvermijdelijke einde, is in mijn ogen één van de zinvolste en afwisselendste onderdelen van de geneeskunde. Dat mag dus ook zeker in drievoud gebeuren.
Hanneke Verheijen (27) werkt als basisarts in de ouderenzorg.