Disclaimer

Als men hoort dat ik tropenarts ben kijken ze me dikwijls met grote ogen aan. ‘Dapper hoor, ben je dan niet bang?’ ‘Wat knap zeg, met zo weinig middelen!’ ‘Ik zou dat nooit kunnen, wat een toewijding, joh!’

Ik proef vaak bewondering en merk dat ik op een subtiel voetstukje wordt geplaatst. Meestal glimlach ik dan ongemakkelijk. Ik probeer uit te leggen dat ik vaak genoeg in een kamertje in ‘the middle of nowhere’ heb gezeten, waar ik het eten niet lustte, de taal niet sprak, mijn familie miste, me afvroeg waar ik in hemelsnaam aan begonnen was en baalde dat ik altijd zo nodig buiten mijn comfortzone moest treden en mijn idealen moest nastreven. Vaak vertel ik dan het verhaal van Maryam, het meisje van 6 dat ik heb moeten reanimeren tijdens mijn eerste missie. Ik was waarschijnlijk nooit gestopt met thoraxcompressies als haar moeder op een gegeven moment niet een voorzichtige, maar duidelijke hand op mijn schouder had gelegd. ‘Genoeg dokter, laat haar gaan’, fluisterde ze. Die woorden waren bevrijdend.

‘Ik ben helemaal niet zo’n waaghals’

Het leven en het werk als tropenarts gaan gepaard met een rust die ik in Nederland nog niet heb mogen ervaren. Want in feite ben ik ook gewoon een dertiger met ‘FOMO’, die het stiekem wel fijn vindt om op een vrije zondag alleen de keus te hebben tussen een taart bakken, fietsen naar de rivier of theeleuten met collega’s.

Het leed mag wel groot zijn, maar de wereld is behapbaar en overzichtelijk. Eigenlijk houd ik van de beperkte mogelijkheden, wat tevens zorgt voor een verminderd verantwoordelijkheidsgevoel. Bij een mislukte reanimatie, een verkeerd gestelde diagnose en alle andere ellende is er altijd de elektriciteit die uit was gevallen, de medicatie die ‘out of stock’ was, het kapotte echoapparaat, de personele onderbezetting of het falende gezondheidssysteem in zijn algemeenheid.

Juist de geringe keuzemogelijkheden zorgen ervoor dat ik me makkelijker kan neerleggen bij de uitkomst. ‘s Nachts zijn het dan niet schuldgevoelens die me wakker houden, maar kan ik nadenken over constructieve oplossingen: een reanimatiecursus voor het personeel, een crashkar op de afdeling of de implementatie van de EWS bijvoorbeeld.

Dus bij deze een bekentenis, de disclaimer: ik ben helemaal niet zo’n waaghals. Integendeel, ik ben juist bang voor de Nederlandse zorg met zijn oneindige mogelijkheden waar ‘goed’ nooit ‘goed genoeg’ is. Mijn verantwoordelijkheidsgevoel kan dat niet aan, de druk geen fouten te mogen maken is te hoog. Ik heb de compassievolle hand van die moeder nodig om los te kunnen laten. Dat is helemaal niet zo dapper en al helemaal niet heldhaftig. Dus haal me maar gerust van dat voetstukje af...