Bij depressie helpen pillen en praten even goed

De kans dat een behandeling met antidepressiva effectief is bij depressieve klachten is vergelijkbaar met de kans op verbetering door niet-medicamenteuze therapie. Dit ongeacht de ernst van de somberheid bij aanvang. Tot die conclusie komen Nederlandse onderzoekers op basis van een meta-analyse (J Affect Disord. 2023; online 10 oktober).

Dat mensen met een depressie baat kunnen hebben bij behandeling was al eerder aangetoond, voor zowel medicamenteuze opties als voor diverse varianten van psychotherapie. Welke van deze opties patiënten en behandelaars kiezen, lijkt vooral te berusten op persoonlijke voorkeur. Om de slagingskans van behandeling te vergroten, zou het mooi zijn om prognostische factoren te kennen die daarmee samenhangen. Daarbij suggereren sommige studies dat ernstiger klachten een reden kunnen zijn om te kiezen voor pillen of juist voor praten.

Omdat over de precieze richting van deze eventuele relatie geen consensus bestond, voerden onderzoekers van onder andere de VU in Amsterdam een meta-analyse uit. Daarin namen ze 65 gerandomiseerde studies samen die de effectiviteit van psychofarmaca vergeleken met die van psychotherapie. Van alle studies herberekenden ze de gemiddelde ernst van de depressie bij start van de behandeling. SSRI’s en tricyclische antidepressiva waren de meest gebruikte pillen, cognitieve gedragstherapie en interpersoonlijke psychotherapie domineerden de niet-medicamenteuze arm. Hoewel de kwaliteit van de studies gemiddeld matig was met vrij grote risico’s op biases, durven de onderzoekers uit hun analyses toch te concluderen dat er geen samenhang is tussen de ernst van de klachten en de kans op een groter behandelsucces door een van beide opties.

Het grootste manco van deze studie is dat de onderzoekers niet beschikten over de data van individuele patiënten. Doordat ze alleen op studieniveau konden stratificeren, levert de analyse het antwoord op dat het op groepsniveau waarschijnlijk geen verschil maakt of mensen kiezen voor antidepressiva of psychotherapie, maar dit helpt niet bij het maken van een individuele afweging.