Hij stond al een paar uur op dezelfde plek, bij de ingang van de supermarkt. Met zijn voorovergebogen houding maakte hij de indruk zich ergens voor te schamen, en toch wilde hij oogcontact maken met iedereen die voorbij kwam. Veel bezoekers zouden een nogal ongemakkelijk gevoel bij deze meneer krijgen. ‘Wat doet hij hier? Wil hij mijn boodschappen stelen?’ Wat hij onder zijn arm meedraagt legitimeert zijn aanwezigheid. Het blijkt de verkoper van de straatkrant De Riepe te zijn.
Terwijl ik de dakloze passeer, overvalt me ineens een gevoel van herkenning: als coassistent voel ik me soms een straatkrantverkoper. Niet zelden sta ik in de hoek te kijken naar ‘de werkenden’, terwijl ik me nutteloos en soms zelfs genegeerd voel. Uren sta ik toe te kijken bij een operatie, waar ik niets kan zien omdat het zich allemaal achter een doek afspeelt en de ok-assistente me op afstand probeert te houden om het steriele veld niet te laten bezoedelen door ‘de coassistent’.
‘Kennis etalerende vragen helpen niet een betere dokter te worden’
De credo’s van mentoren, docenten en succesvolle coassistenten gaan door mijn hoofd: ‘Wees assertief! Stel vragen! Je maakt je eigen coschap.’ Mijn brein draait op volle toeren om een vraag te verzinnen die ik midden in de operatie zou kunnen stellen.
Het leven van de introverte coassistent gaat niet over rozen. Ik benijd de meer assertieve collega-coassistenten die tijdens de coschappen ineens veranderen in vragenstellende ninja’s. Ze benutten elke stilte om hun kennis en enthousiasme te etaleren.
Assertiviteit lijkt de kernkwaliteit te zijn van een goede coassistent, maar waarom is dit eigenlijk zo? Assertiviteit wordt niet genoemd in de CanMeds en de waardering van een arts op Zorgkaart.nl gaat ook niet omhoog wanneer de arts uitblinkt in assertiviteit. Veel begeleiders waarderen assertiviteit en profileringsdrang omdat ze de student dan beter kunnen beoordelen. Daarnaast worden studenten die níet vragen simpelweg overgeslagen. Vraag je niet of je mag hechten? Dan blijf je gewoon in de hoek staan.
De volgende dag vraag ik of ik het lichamelijk onderzoek bij een van de patiënten mag doen. Alles is beter dan mezelf nog een dag te pijnigen door met iemand mee te lopen terwijl ik kennis etalerende vragen probeer te stellen.
De patiënt lag al langer op de IC en was niet bij bewustzijn. Nadat ik alle stappen van het lichamelijk onderzoek heb afgerond begint de patiënt ineens te kreunen. Door de schrik vergeet ik mijn zorgvuldig ingestudeerde ALECOBO en bijbehorende VAS-vraag en hoor mezelf vragen: ‘Heeft u ergens last van?’ Ik buig me naar de patiënt toe om eventueel gefluister goed te horen terwijl hij ineens luid en duidelijk zegt: ‘Ja, ik heb ergens last van, want anders lag ik niet op de IC!’ Touché. Vage vragen horen niet thuis in een anamnese; een kort maar krachtig onderwijsmomentje.
Wat ik van deze stage heb geleerd? Kennis etalerende vragen stellen helpt mij niet een betere dokter te worden. Praktijkervaring opdoen wel. Assertiviteit geeft me toegang tot die praktijkervaring. En De Riepe, die ga ik vanaf nu gewoon weer kopen!
Hinke Schokker is natuurkundige en gepromoveerd in de nanofotonica. In 2021 is ze begonnen met haar premaster geneeskunde. Op dit moment loopt ze stage in het UMCG.