Desinfecteren van de huid vóór injecties niet van invloed op het ontstaan van infecties; een literatuurstudie

Onderzoek
M.A.M. Lieffers
H.G.A. Mokkink
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2002;146:765-7
Abstract

Samenvatting

Doel

Nagaan of er verschillen zijn in het aantal infecties na subcutane, intramusculaire of intraveneuze injecties met of zonder voorafgaande desinfectie van de huid.

Methode

Literatuurzoekacties in de database van Medline vanaf 1966-juni 2001, in de databestanden Picarta, Embase en Cochrane Library en, handmatig, in de referentielijsten van gevonden artikelen. Geselecteerd werden originele onderzoeksverslagen in het Engels, Nederlands of Duits.

Resultaten

Er werden 4 relevante prospectieve publicaties gevonden, overwegend van matige kwaliteit. Hierin werden op ruim 2300 injecties bij 156 patiënten bij wie de huid vooraf wel werd gedesinfecteerd, 2 infecties gemeld. Op ruim 7000 injecties bij meer dan 700 patiënten bij wie de huid vooraf niet werd gedesinfecteerd, werd geen enkele infectie gevonden.

Conclusie

Zowel desinfectie van de huid voor injecties als het achterwege laten van desinfectie ging gepaard met (nagenoeg) geen infectie.

Auteursinformatie

Universitair Medisch Centrum St Radboud, afd. Voortgezette Opleiding tot Huisarts, Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen.

Mw.M.A.M.Lieffers, arts; dr.H.G.A.Mokkink, methodoloog.

Contact dr.H.G.A.Mokkink (h.mokkink@hsv.kun.nl)

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Amsterdam, april 2002,

Uit het artikel van Lieffers en Mokkink (2002:765-7) blijkt dat het desinfecteren van de huid vóór injecties afgeschaft kan worden, omdat er niet minder vaak infecties optreden.

Dat het niet eenvoudig is dit te implementeren blijkt uit het in het artikel genoemde voorbeeld van een Engels ziekenhuis waarin 8 jaar na het afschaffen van het desinfecteren nog steeds door 60-78% van de artsen en 80-95% van de verpleegkundigen wordt gedesinfecteerd vóór injecties. Zou het niet kunnen dat desinfecteren van de huid nog een andere functie heeft, die niet genoemd wordt?

Het eerst wrijven over de insteekplaats en het aanbrengen van alcohol (afkoelen) zal de dikkere zenuwvezels in de huid stimuleren die dan de dunnere pijnvezels remmen, zodat de pijn iets minder gevoeld zal worden.

Dat dit werkt, kunnen wij zien aan moeders die hun gevallen kind over het aangedane lichaamsdeel wrijven. Een ander voorbeeld is het koud maken van de knie van een voetballer nadat hij getackeld is. Pijnbestrijding met behulp van transcutane elektrische neurostimulatie zou ook via dit principe werken. Ik ben geen pijnspecialist of wetenschapper, maar ik denk dat het goed mogelijk is dat dit ritueel niet makkelijk verdwijnt, omdat het ook een andere, verborgen, functie heeft.

H. Erdbrink

Nijmegen, mei 2002,

In onze studie hebben wij niet gericht gezocht naar een antwoord op de vraag of het desinfecteren van de huid mogelijk een pijnstillend effect heeft, zoals Erdbrink veronderstelt. Wij hebben echter in de vele artikelen die wij bekeken hebben nergens een verwijzing naar een dergelijke veronderstelling aangetroffen. Mogelijk kan een gerichte studie bewijs ten faveure van deze veronderstelling opleveren. Vooralsnog lijkt het een rechtvaardiging achteraf voor een niet onderbouwde routinematige handeling. Mocht het desinfecteren toch de functie van pijnstilling krijgen, dan stellen wij voor om de handeling als zodanig niet langer te omschrijven als ‘desinfecteren van de huid vóór injectie’ maar als ‘pijnstilling van de huid vóór injectie’. Overigens troffen wij wel een andere mogelijke functie aan, namelijk dat bij een intraveneuze injectie door het wrijven met alcohol het bloedvat beter zichtbaar werd.

Ook ontvingen wij een e-mail van iemand die zich uit zijn beginjaren als arts, nu ruim 45 jaar geleden, een oudere collega kon herinneren die ook geen nut zag in het desinfecteren van de huid vóór injecties. Zijn argumentatie daarbij was: ‘Mocht er op de plaats waar ik ga prikken een bacterie zitten, dan prik ik óf ernaast óf ik prik hem dood’.

M.A.M. Lieffers
H.G.A. Mokkink