artikel
Naar schatting verblijft een kwart miljoen mensen illegaal in ons land. Zolang zij onderdak en inkomsten vinden, kunnen zij overleven. Maar wanneer zij ziek en afhankelijk van zorg worden, ontstaan de problemen. Er zijn niet langer inkomsten en het is maar de vraag of zij nog terechtkunnen op hun verblijfadres. Zeker wanneer van medebewoners of derden zorginspanningen gevraagd worden. Wanneer zij geen onderdak meer hebben, wordt het helemaal moeilijk. Na een moeizame ziekenhuisopname moeten zij voor nazorg een beroep doen op vangnetmogelijkheden. Die zijn beperkt. Bij het woord ‘illegaal’ veranderen hulpverleners acuut in boekhouders. Waar voorheen de maatschappelijke opvang een hand over het hart streek, is men tegenwoordig gedwongen over de beurs te strijken. Zo ontmoette ik Hassie, met de verkeerde papieren.
Gedurende mijn werk ga ik op de fiets door Amsterdam en tref ik dakloze mensen en hun kwalen. Op een plein zie ik Hassie op een bankje, alleen, alle kleren over elkaar. Hij wiebelt, rookt een sigaret, spuugt, hangt op een plastic tas. Hij gaat verzitten, kijkt naar nergens. Uren aaneen. Zijn eenzaamheid raakt me.
Eind jaren zeventig van de vorige eeuw mocht Hassie ons land binnen. Hij woonde en werkte. Hij verloor zijn werk, inkomen en uiteindelijk zijn woning. Hij trok in bij een kennis, maar dat duurde niet lang en hij kwam op straat te staan. Ergens is er iets misgegaan, met de papieren. Hassie verblijft illegaal in Nederland. Bijna zestig jaar oud, maar hij hoort nergens bij, mag nergens binnen. In de plastic tas draagt hij boetes van politie en brieven van ziekenhuizen. Acht jaar geleden ontmoette ik Hassie op de wallen voor het eerst.
Op het plein zie ik hem regelmatig, op de inloopspreekuren voor daklozen zie ik hem alleen zo nu en dan voor zijn longpuffers en maagbeschermers. Hij is altijd benauwd en misselijk. Met regelmaat is Hassie uitgepuft. Met kabaal presenteert hij zich dan op een Eerste Hulp van een van de Amsterdamse ziekenhuizen. Meestal krijgt hij bed, bad en brood, zuurstof en puffers uit de muur, en een kuur uit een infuus. Opgelapt gaat hij de straat weer op. Zolang het duurt, op naar het volgende bed.
Na een rondje bellen heb ik eens een overzicht gemaakt van zijn bedgang. Tussen 2000 en 2006 lag Hassie tijdens 68 ‘illegale’ opnamen 412 nachten in een ziekenhuisbed. Toen het nog mocht, verbleef Hassie in een ziekenboeg voor daklozen. Om te herstellen van maag en longen en om het aantal ziekenhuisopnamen te beperken.
Sinds de marktwerking de bodem heeft bereikt, moeten ook de hulpverleners voor de onderlaag van de samenleving tijd schrijven, en nog meer papieren behandelen. Het is moeilijker geworden om zieke illegalen op te vangen en hun de zorg te bieden die zij nodig hebben. Het levensgevaar zit hen chronisch op de hielen, maar wordt hooguit in de acute fase afgewend. Terwijl de hulpverlening de hele dag in de weer is met papier, zit Hassie eenzaam op een bankje. Met de verkeerde papieren. Onze beschaving maakt me boos.
Reacties