Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar
Burgers over de maatschappelijke aanvaardbaarheid van dure geneesmiddelen

Wanneer is een medicijn te duur?

Winkelkarretje met medicijnen erin.
Abstract
Abstract
Sluiten
When is a medicine too expensive? Citizen consultation on the societal acceptability of expensive medicines

Objective

To gain insight into the considerations that citizens find important for the societal acceptability of prices and expenditures on expensive medicines.

Design

Citizens’ forum and representative survey.

Method

A forum of 24 citizens formulated key reimbursement considerations following case discussions. Subsequently, an online survey (n=884) assessed how broadly these considerations were supported.

Results

Citizens are more willing to accept higher prices for severe conditions, complete recovery from illness, or when medicines contribute to improved quality of life, or societal participation. At the same time, they draw clear boundaries: uncertainty about effectiveness, limited innovation, or excessively high prices undermine acceptability. Policymakers should explicitly consider these preferences in managing reimbursement decisions. Citizens believe the government must have the courage to say 'no' to excessively expensive medicines and urge manufacturers to be transparent and socially accountable regarding their pricing practices.

Conclusion

Citizens consider a wide range of factors, accepting higher prices only when benefits are evident. Their preferences align with existing criteria used by public agencies, yet highlight the need for refinement, particularly regarding transparency, pricing, and market behaviour. Structural citizen participation can further strengthen public support for difficult choices in health care.

Conflict of interest and financial support: ICMJE forms provided by the authors are available online along with the full text of this article.

Rob M.P.M. Baltussen
Leon A. Bijlmakers
Maarten P.M. Jansen
C.L.M. (Flora) Brok
Marcia Tummers
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2025;169:D8745
Leestijd
17 minuten

Nieuwe medicijnen worden steeds duurder. De overheid bepaalt welke middelen wel en welke niet vergoed worden op basis van een zogeheten afwegingskader met besluitvormingscriteria. Maar wanneer vinden gewone burgers geneesmiddelprijzen nog maatschappelijk verdedigbaar?

Samenvatting

Doel

Inzicht verkrijgen in de overwegingen die voor burgers belangrijk zijn bij de maatschappelijke aanvaardbaarheid van prijzen en uitgaven aan dure geneesmiddelen.

Opzet

Burgerforum en representatieve enquête.

Methode

Tijdens een burgerforum formuleerden 24 burgers, aan de hand van casussen, welke kernoverwegingen voor hen bepalend zijn voor de maatschappelijke aanvaardbaarheid van geneesmiddelprijzen. Vervolgens werd met een online enquête (n = 884) onderzocht in hoeverre deze overwegingen breed gedeeld worden.

Resultaten

Burgers zijn eerder bereid hogere prijzen te accepteren bij ernstige aandoeningen, volledige genezing of wanneer een geneesmiddel bijdraagt aan verbeterde kwaliteit van leven of maatschappelijke participatie. Tegelijkertijd trekken zij duidelijke grenzen: twijfel over effectiviteit, beperkte innovatie of buitensporige prijzen ondermijnen de aanvaardbaarheid. Beleidsmakers doen er goed aan deze voorkeuren expliciet te betrekken bij beslissingen over geneesmiddelenvergoeding. Burgers vinden dat de overheid duidelijk ‘nee’ moet durven zeggen tegen buitensporig dure geneesmiddelen, en roepen fabrikanten op tot transparantie en maatschappelijke verantwoording over prijsstelling.

Conclusie

Burgers maken diverse afwegingen en accepteren hogere prijzen alleen bij overtuigende meerwaarde. Hun voorkeuren sluiten aan bij de huidige criteria die de overheid hanteert bij beslissingen over de vergoeding van dure geneesmiddelen, maar geven aanleiding tot aanscherping, vooral rond transparantie en prijsstelling. Structurele burgerparticipatie kan het draagvlak voor lastige keuzes in de zorg versterken.

Artikelinformatie
Aanvaard op
In print verschenen in
nummer 9 2025

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2025;169:D8745
Vakgebied
Geneesmiddelen
Publieke gezondheidszorg
Auteursinformatie

Radboudumc, afd. IQ health, Nijmegen: prof.dr. R.M.P.M. Baltussen, gezondheidseconoom; dr.ir. L.A. Bijlmakers, gezondheidswetenschapper; dr. M.P.M. Jansen, gezondheidswetenschapper; drs. C.L.M. Brok, biomedisch wetenschapper; dr. M. Tummers, biomedisch wetenschapper.

Contact L. Bijlmakers (leon.bijlmakers@radboudumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Verantwoording

De burgerraadpleging is mogelijk gemaakt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, met belangrijke bijdragen van: het M-Select team van Motivaction (werving van forumdeelnemers); Marcel Voorn van Motivaction (moderatie burgerforum); Niek Stadhouders van Radboudumc (methodologische ondersteuning bij ontwerp online enquête); en Jeroen Bruin van Motivaction (assistentie bij ontwerp en uitvoering van online enquête). De leden van het MAUG-programmateam leverden waardevolle suggesties bij de onderzoeksopzet en feedback op conceptversies van het eindrapport en dit manuscript. Het volledige eindrapport is beschikbaar op www.radboudumc.nl/burgerforum en op www.maug.nl/maug/burgeronderzoek.

Auteur Belangenverstrengeling
Rob M.P.M. Baltussen ICMJE-formulier
Leon A. Bijlmakers ICMJE-formulier
Maarten P.M. Jansen ICMJE-formulier
C.L.M. (Flora) Brok ICMJE-formulier
Marcia Tummers ICMJE-formulier
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Public Health
Farmacotherapie
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties