Vroege herkenning van sepsis

Early recognition and treatment of sepsis is essential to prevent morbidity and mortality. Many sepsis patients are initially assessed by a general practitioner (GP). Delay can be prevented if patients are referred to the hospital as soon as possible. However, signs and symptoms of sepsis can be subtle or aspecific, complicating the distinction between patients who need urgent care and patients who can be safely treated at home. We describe three patients who were admitted to the intensive care after repeated assessment by GPs in an out-of-hours setting: a 76-year-old man who was diagnosed with urosepsis, an 86-year-old man who was diagnosed with pneumosepsis and a 49-year-old man who was admitted after cardiopulmonary resuscitation due to sepsis. In all cases risk factors and signs of sepsis were present, but the sepsis had not been recognized until presentation to the hospital.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Dames en Heren,

Ernstige infecties kunnen leiden tot sepsis, met verregaande gevolgen voor de patiënt. Ongeveer een kwart van alle sepsispatiënten overlijdt en overlevenden hebben vaak blijvende schade. Symptomen in de eerste fase van sepsis zijn veelal subtiel en aspecifiek, met name bij kwetsbare ouderen. In de eerste lijn kunnen alarmsymptomen gemakkelijk over het hoofd worden gezien. De snelle behandeling die noodzakelijk is voor een goede uitkomst kan hierdoor bemoeilijkt worden, zoals blijkt uit de drie praktijkvoorbeelden in deze klinische les.

Patiënt A, een man van 76 jaar, kwam ’s nachts op de huisartsenpost (HAP) vanwege aandrang voor mictie zonder te kunnen plassen. De voorgeschiedenis vermeldde een knieprothese, atriumfibrilleren en een TIA. Patiënt maakte op de huisarts geen zieke indruk. Zijn temperatuur was 38,2°C. Eenmalige katheterisatie in verband met het vermoeden van een retentieblaas leverde slechts enkele milliliters urine op. Op basis van het urineonderzoek stelde de huisarts de diagnose ‘cystitis’ en schreef hij patiënt een antibioticakuur met amoxicilline/clavulaanzuur voor.

De volgende middag meldde patiënt zich opnieuw bij de HAP vanwege uitblijvende urineproductie, vermoeidheid en koude rillingen. De huisarts zag een zieke en vermoeide patiënt met een helder bewustzijn. De bloeddruk was 116/70 mmHg en de temperatuur 39°C. Omdat de huisarts nu pyelonefritis of urosepsis vermoedde, werd patiënt verwezen naar de naastgelegen Spoedeisende Hulp (SEH).

Op de SEH toonde onderzoek van hart, longen, buik en extremiteiten geen bijzonderheden. De bloeddruk was…

Artikelinformatie

Aanvaard op

20 april 2018

21 mei 2018

In print verschenen in

week 21 2018

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2493

Vakgebied

Huisartsgeneeskunde

Spoed

Auteursinformatie

Viecuri Ziekenhuis, afd. Spoedeisende Hulp, Venlo: drs. L.A.H. Olijslagers, anios. Radboudumc, IQ healthcare, Nijmegen: drs. F.J. Loots, SEH-arts n.p. en onderzoeker; dr. P. Giesen, huisarts en onderzoeker. Huisartsenposten Rijnmond: drs. G.W.A.M. Bles, huisarts. Ziekenhuis Gelderse Vallei, afd. Intensive Care, Ede: dr. A.R.H. van Zanten, internist-intensivist.

Contact L.A.H. Olijslagers (laholijslagers@gmail.com)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur	Belangenverstrengeling
Lieke A.H. Olijslagers	ICMJE-formulier
Feike J. Loots	ICMJE-formulier
Gerard W.A.M. Bles	ICMJE-formulier
Paul Giesen	ICMJE-formulier
Arthur R.H. van Zanten	ICMJE-formulier