Waarom dit onderzoek?
De winkelrekken puilen uit met allerhande vitamines, mineralen et cetera, waarmee sommigen denken langer en gezonder in leven te blijven. Voor de meeste preparaten is dat evenwel onbewezen.
Onderzoeksvraag
Wat zijn de effecten van diverse voedingssupplementen op mortaliteit?
Hoe werd dit onderzocht?
In een observationele longitudinale studie…
Artikelinformatie
In print verschenen in
week 4 2012
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A4320
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG
Voedingssuppletie en beleid NTvG
Collega Leerling richt zijn pijlen op het redactiebeleid van het NTvG, waarbij hij veronderstelt dat de redactie iets zou hebben tegen goed voedingsmiddelenonderzoek. Het is niet helemaal duidelijk waarop hij dat baseert. De afgelopen 5 jaar is er geen enkel origineel onderzoek op dit gebied aan het Tijdschrift aangeboden. Als er goed voedingsmiddelenenonderzoek wordt aangeboden dan zullen we daar, net als bij elk ander onderzoek goed naar laten kijken.
Het lijkt me een schone taak voor het Nederlands Nutriceutisch Genootschap om methodologisch adequaat onderzoek met klinisch relevante eindpunten in te (laten) dienen.
Joost Zaat, huisarts, adjuncthoofdredacteur
Voedingssuppletie en beleid NTvG (2)
De gewraakte publicatie van Bjelakovic wordt nog regelmatig ten tonele gevoerd als bewijs dat een definitief einde maakt aan wat wel genoemd wordt "de mythe dat voedingssupplementen heilzaam zijn voor de mens" (1). Zo ook recentelijk weer tijdens het 5e Voedingscongres in Ede van 14 februari jl. waar een procon discussie met o.a. verwijzing naar de publicatie van Bjelakovic abrupt werd afgesloten ten faveure van het contra 'standpunt' zonder dat er een serieuze discussie gevoerd was over het doorwrochte verhaal van de verdediger van het pro waarin duidelijk was gemaakt dat de bewijsvoering bij evidence based nutrition andere eisen stelt dat die van single-targeted geneesmiddelen. (Een hoogst interessant congres dat weer nauwelijks door artsen werd bezocht.)
Misschien zou het voor het NTvG een goed begin zijn om, eveneens in de rubiek 'In het kort' alsnog de publicatie van Biesalski, hoofdredacteur van het standaard leerboek "Ernaehrungsmedizin" te bespreken? (2, 3) Of misschien de publicatie van het in het AMC (Amsterdam) uitgevoerde onderzoek van Nederlandse bodem van Broekhuizen et al.? (4)
Roel Leerling, secretaris Nederlands Nutriceutisch Gentooschap
(1) Frans Kok (WUR) in een interview met De Gelderlander van 1 maart 2007
(2) Reexamination of a Meta-Analysis of the Effect of Antioxidant Supplementation on Mortality and Health in Randomized Trials. Hans K. Biesalski, Tilman Grune, Jana Tinz, Iris Zöllner, Jeffrey B. Blumberg. Nutrients 2010, 2, 929-949; doi:10.3390/nu2090929
(3) Ernaehrungsmedizin nach dem Curriculum der Bundesaerztekammer. Georg Thieme Verlag 4.Auflage. ISBN: 9783131002945
(4) Reduction of monocyte chemoattractant protein 1 and macrophage migration inhibitory factor by a polyphenol-rich extract in subjects with clustered cardiometabolic risk factors. Broekhuizen LN, van Wijk DF, Vink H, Stalmacg A, Crozier A, Hutten BA, Kastelein JJ, Hugenholtz PG, Koenig W, Stroes ES.
Voedingsonderzoek en beleid NTvG (einde discussie)
In de rubriek In het Kort bespreken we recent relevant onderzoek, waar mogelijk onderzoek met klinisch relevante uitkomstmaten. De suggesties van collega Leerling voldoen daar niet aan: ze zijn oud of in de vorm van een boek of hebben een secundaire uitkomstmaat.
We zijn bereid relevant onderzoek met klinische uitkomstmaten te beoordelen. Tot die tijd sluiten we de discussie maar omdat het een herhaling van zetten is.
Joost Zaat, huisarts, adjuncthoofdredacteur
Voedingssupplementen bij ouderen en oversterfte
Het interessante artikel van collega Smulders over de studie van Mursu et al. geeft weer
voeding aan de discussie over het door velen klakkeloos slikken van allerlei vitamines en andere supplementen om gezonder en/of ouder te worden.
Ook in deze studie werd weer een hogere mortaliteit gevonden onder de slikkers, eerder vonden bijv. Bjelakovic et al. geen bewijs voor bescherming tegen GI-kanker met antioxidant supplementen, integendeel een hogere sterfte in die groep.1
De onderzoekers van de NORVIT trial vonden een trend naar een hoger risico op recidief vasculair event na een recent myocardinfarct in de groep behandeld met B-vitamines, dus een mogelijk schadelijk effect. 2
Op het beschermende effect van calcium is ook nog wel wat aan te merken, recent zijn er juist studies verschenen die wijzen op een verhoogd cardiovasculair risico bij hoge inname van calciumsupplementen. In de neurologie zijn natuurlijk ook de ernstige gevolgen van echte deficiënties van bijv. vitamine B1 en B12 zeer bekend, echter ook nadelige effecten krijgen meer bekendheid, bijv. de sensorische polyneuropathie bij teveel vitamine B6, ook in dit Tijdschrift beschreven door De Kruijk en Notermans. 3
Deze onderzoeken stemmen in ieder geval tot nadenken, het is te vroeg om te gaan spreken van mortamines, echter voor mensen met een normaal dieet geldt, zowel voor de reclame van de vitaminepushers als voor de pitamientjes zelf: "Slik niet alles!"
Ruurd Duyff, neuroloog, Ziekenhuis De Tjongerschans, Heerenveen
1. Bjelakovic et al. Antioxidant supplements for prevention of gastrointestinal cancers: a systematic review and meta-analysis. Lancet 2004 Oct 2-8;364(9441):1219-28.
2. Bonaa et al. Homocysteine Lowering and Cardiovascular Events after Acute Myocardial Infarction . N Engl J Med 2006 Apr 13;354(15):1578-88.
3. de Kruijk JR, Notermans NC. Gevoelsstoornissen veroorzaakt door multivitaminepreparaten. Ned Tijdschr Geneeskd. 2005 Nov 12;149(46):2541-4.
Voedingssuppletie (kritiek op Cochrane-review)
Onder verwijzing naar mijn commentaar op de reactie van Smulders op mijn eerste bijdrage aan deze discussie wil ik erop attenderen dat de goede naam van een onderzoeker als bijv. Bjelakovic niet altijd garant staat voor de wetenschappelijke kwaliteit van een publicatie. Zo is diens door Duyff aangehaalde Cochrane review in de vakbladen ernstig bekritiseerd.
Het feit dat de conclusies van Bejlakovic et al. niet alleen door de media maar ook door een wetenschappelijk vakblad als Huisarts & Wetenschap 'klakkeloos' werden overgenomen is een ander sprekend voorbeeld van het gebrek aan serieuze belangstelling waarover ik in mijn commentaar op de reactie van Smulders sprak. Waarbij het tekenend is dat er geen enkele aandacht werd besteed aan de publicatie van Biesalski et al. waarin de auteurs de vele methodologische fouten in deze nog vaak met verve aangehaalde Deense publicatie minitieus zijn blootgelegd.
Roel Leerling, secretaris, Nederlands Nutraceutisch Genootschap
(1) Reexamination of a Meta-Analysis of the Effect of Antioxidant Supplementation on Mortality and Health in Randomized Trials. Hans K. Biesalski, Tilman Grune, Jana Tinz, Iris Zöllner, Jeffrey B. Blumberg. Nutrients 2010, 2, 929-949; doi:10.3390/nu2090929