artikel
Waarom dit onderzoek?
Bij verdenking op acute appendicitis is vervoerspijn een vaak gestelde vraag. Het is echter nooit uitgezocht wat de bijdragende waarde van het antwoord is.
Onderzoeksvraag
Heeft het hebben van vervoerspijn bij rijden over een verkeerdrempel toegevoegde diagnostische waarde bij de verdenking op appendicitis acuta?
Hoe werd dit onderzocht?
In een prospectieve studie werd patiënten met een verdenking op appendicitis gevraagd of er sprake was van vervoerspijn. Vervolgens vond er actieve follow-up plaats om de definitieve diagnose te kunnen vaststellen.
Belangrijkste resultaten
Er werden 64 patiënten geïncludeerd. Van hen hadden er 34 een bewezen appendicitis acuta, van wie er 33 vervoerspijn aangaven. Hierdoor bleek de sensitiviteit 97% te zijn, en de specificiteit 30%. Als er sprake was van vervoerspijn zonder appendicitis bleek het vrijwel altijd te gaan om een andere belangrijke abdominale aandoening, zoals een geruptureerde cyste of diverticulitis.
Consequenties voor de praktijk
Deze studie laat het belang zien van vragen naar vervoerspijn bij verdenking op acute appendicitis. Als er geen sprake van vervoerspijn is, lijkt de kans op het hebben van een appendicitis acuta klein te zijn. Andersom is het verergeren van buikpijn bij vervoer over verkeersdrempels niet pathognomonisch voor het hebben van een appendicitis acuta, maar suggereert het wel andere, potentieel ernstige abdominale aandoeningen. Zo lijkt er voor verkeerdrempels naast een snelheidsverlagende werking ook een functie weggelegd bij de diagnostiek van acute buikaandoeningen.
Literatuur
Ashdown HF, D’Souza N, Karim D, Stevens RJ, Huang A, Harnden A. Pain over speed bumps in diagnosis of acute appendicitis: diagnostic accuracy study. BMJ. 2012;345:e8012.Medline
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Verkeersdrempel als voorspeller
In de onderzochte populatie is de voorafkans op een appendicitis wel erg hoog met ongeveer 50%. Waarschijnlijk hoger dan op de gemiddelde SEH, in ieder geval hoger dan in de huisartsenpraktijk bij patienten die zich met kortbestaande buikpijn melden. Vermoedelijk zullen de testeigenschappen (sensitiviteit en specificiteit) dan ook heel anders zijn in de eerste lijn. Zolang dit onderzoek niet is uitgevoerd bij een representatieve populatie is wat mij betreft nog steeds de vraag hoe we het antwoord op deze vraag moeten interpreteren. Wel een heel leuk onderzoek! Bart van Pinxteren, huisarts
Verkeersdrempel als voorspeller
Collega van Pinxteren reageert terecht dat de voorafkans, oftewel de prevalentie, in de onderzochte populatie erg hoog is en dat de gegevens niet één op één overgenomen kunnen worden in de huisartsenpraktijk. Een lagere prevalentie heeft inderdaad invloed op een test, maar door de wiskundige definitie niet op de sensitiviteit en specificiteit. Indien de test correct en exact gelijk uitgevoerd wordt zijn dit vaste waarden. In de dagelijkse (huisartsen)praktijk zijn ze met name van theoretisch belang. De arts weet immers alleen de testuitslag en niet of de ziekte aanwezig is. Van belang zijn de positief en negatief voorspellende waarden. Deze veranderen wel bij een lagere voorafkans. Een prevalentie is vaak hoger bij de specialist en lager bij de huisarts. Daardoor heeft, puur wiskundig gezien, exact dezelfde test in de specialistische setting een hogere positief voorspellende waarde en bij de huisarts een hogere negatief voorspellende waarde.
In de praktijk blijkt echter dat in sommige gevallen de sensitiviteit en specificiteit wél worden beïnvloed door een lagere prevalentie.(1) Dit is een bias en valt mogelijk te verklaren doordat er verschillen bestaan tussen de vergeleken groepen. De eerste lijn ziet bijvoorbeeld patiënten in een vroeger stadium van de ziekte, waardoor symptomen minder duidelijk kunnen zijn. Dit resulteert in een ander spectrum aan patiënten en een lagere sensitiviteit. Denk bij dit artikel aan het verschil in vervoerspijn tussen een licht ontstoken en een geperforeerde appendix. Ook kunnen andere drempelwaarden aangehouden worden, waardoor een test eerder positief of negatief genoemd wordt.
Hoe dan ook, de conclusie van van Pinxteren blijft staan: onderzoek naar het gebruik van vervoerspijn als diagnosticum in de huisartsenpraktijk is noodzakelijk.
Hein Handgraaf, semi-arts chirurgie, Atrium MC
Referentie
1. Leeflang MMG, Bossuyt PMM, Irwig L. Diagnostic test accuracy may vary with prevalence: implications for evidence-based diagnosis. J Clin Epidem. 2009; 62: 5-12
Verkeersdrempel als diagnosticum
In de jaren 40 en 50 werd deze methode al gebruikt. In het Wilhelmina Gasthuis bevond zich voor paviljoen A een hobbel in de weg, veroorzaakt door een boomwortel. Wanneer na een ongeval de chauffeur (meestal nog niet in het bezit van een ehbo diploma) niet wist of hij met een fractuurslachtoffer had te maken dan reed hij iets harder over die drempel. Gaf het slachtoffer pijn aan dan was er waarschijnlijk sprake van een fractuur en dat meldde de chauffeur aan de eerste hulppost. Waar men onder de indruk was van de diagnostische kennis van de chauffeur. Toen nog GGD. Het VZA startte in 1957. Ik werd toen de medische adviseur en toonde mij geen voorstander van de methode.
N.J.H. van Hasselt, nog steeds practiserend huisarts.