Verband tussen sociaal-economische status en verschillen in gebruik van zorg bij zwangerschap, bevalling en kraamperiode

Description of differences in pre-, peri- and postnatal care, according to socio-economic status (SES).

Setting

Geographically defined areas of 21 child health clinics (CHC) in several parts of the Netherlands.

Design

Retrospective cohort study.

Materials and method

Of all women who delivered a live-born child in the period April 1988-October 1989 and who were residents of the districts of the CHCs (n = 2119), data were recorded during the home visit post partum by the district nurses. Complete data were available of 2060 (97,2) mothers. The care provided was defined as prenatal care and attendance at delivery (midwife, general practitioner, obstetrician and combinations), place and mode of delivery, and place of lying-in period. The indicator for SES was the educational level of the mother. In multivariate analyses, age, parity, degree of urbanisation of residential area, distance between home and hospital, ethnicity, height, smoking, health problems during pregnancy, obstetrical history, preterm birth and low birth weight were included in order to correct for possible confounding effects of these factors.

Results

Compared to the higher SES group, there was an increased risk in the lower SES group for a delivery in hospital (OR 1.60; 95 CI 1.16-2.20); the probability of having a complete lying-in period at home decreased according to the SES level (low SES: OR 0.47; 95 CI 0.34-0.65). Differences in mode of delivery (notably caesarian section) were very small and not significant.

Conclusions

In the Netherlands there are socio-economic differences in perinatal care and the place of the lying-in period. Women of higher SES delivered more often at home and more often had their lying-in period at home, irrespective of other factors. Preferences of the mothers with respect to place of confinement were not taken into account in this study.

Samenvatting

Doel

Beschrijving van verschillen in gebruik van zorg vóór, tijdens en na de bevalling in relatie tot sociaal-economische status (SES).

Plaats

Geografisch omschreven verzorgingsgebieden van 21 consultatiebureaus voor zuigeling en kleuters (CB's) in verschillende delen van Nederland.

Opzet

Retrospectief cohortonderzoek.

Materiaal en methode

Van alle vrouwen die in de periode april 1988-oktober 1989 bevielen van een levendgeboren kind (n = 2119) werden gegevens geregistreerd tijdens het postnatale huisbezoek door de wijkverpleegkundigen. Complete gegevens waren beschikbaar van 2060 (97,2) moeders. Als indicator voor SES werd de hoogste genoten schoolopleiding van de moeder genomen. In multivariate analyses van het verband tussen SES en zorggebruik werd gecorrigeerd voor urbanisatiegraad van het woongebied, afstand tussen de woonplaats en het ziekenhuis, leeftijd, pariteit, etniciteit, lengte, roken, gezondheidsproblemen van de moeder tijdens de zwangerschap, verloskundige voorgeschiedenis, vroeggeboorte en laag geboortegewicht van het kind.

Resultaten

Ten opzichte van de hoogste SES-groep was er voor de laagste groep een toegenomen kans op een klinische bevalling (odds ratio (OR) 1,60; 95-betrouwbaarheidsinterval (BI) 1,16-2,20); de kans op een volledige kraamperiode thuis nam af naarmate de SES lager was (SES-laag: OR 0,47; 95-BI 0,34-0,65). Verschillen in wijzen van bevallen (bijv. keizersnede) naar SES waren zeer gering en niet significant.

Conclusie

Er bestaan in Nederland sociaal-economische verschillen in gebruik van perinatale zorg en de plaats waar de kraamperiode wordt doorgebracht. Vrouwen met een hogere SES bevielen vaker thuis of poliklinisch en brachten de kraamperiode vaker thuis door, onafhankelijk van andere risicofactoren. Mogelijke verschillen in voorkeur tussen de vrouwen in de onderscheiden SES-groepen met betrekking tot de plaats van de bevalling werden niet onderzocht.