Van gen naar ziekte; spastine en hereditaire spastische paraparese

- Hereditary spastic paraparesis (HSP) belongs to a group of genetically and clinically heterogeneous disorders characterised by progressive spasticity of the legs and hyperreflexia. A further clinical distinction is drawn between pure and complicated HSP depending on the presence of other neurological and non-neurological signs. HSP may be inherited either as autosomal dominant, recessive, or X-linked. Twenty-two loci have been identified and additional ones are envisaged. In autosomal dominant HSP, 11 loci (five genes) have been identified, the most prevalent of which is linked to chromosome 2p, coding for spastin, an ATPase belonging to the AAA family (acronym of ‘ATPase associated with diverse cellular activities’). Spastin is a nuclear protein, present in neurons, but not in glial cells, and seems to be involved in microtubule dynamics. Nonsense and frameshift mutations result in a reduced amount of spastin.

Inleiding

de ziekte

De erfelijke spastische paraparesen vormen een groep neurodegeneratieve aandoeningen van het centraal zenuwstelsel die klinisch gekenmerkt worden door een langzaam progressieve paraparese, hyperreflexie van vooral de benen, vaak – doch niet obligaat – een pathologische voetzoolreflex volgens Babinski, over het algemeen lichte sensibiliteitsstoornissen aan de voeten (hypesthesie en afgenomen vibratiezin) en regelmatige mictiedrang.1

De hereditaire spastische paraparese (HSP) in engere zin, ook wel ‘pure’ HSP (en vroeger de ziekte van Strümpell) genoemd, vertoont naast bovengenoemde symptomen geen andere neurologische verschijnselen. Indien naast de paraparese ook nog andere (niet-)neurologische symptomen aanwezig zijn (bijvoorbeeld tremor, ataxie, oogbewegingsstoornissen, huidafwijkingen en skeletafwijkingen), spreekt men van gecompliceerde HSP.

HSP wordt geclassificeerd naar overervingspatroon (autosomaal dominant, recessief, of geslachtsgebonden) en de aanwezigheid van neurologische of niet-neurologische symptomen naast de spastische paraparese.2

De autosomaal dominante HSP vertoont meestal een langzaam progressief beloop, waarbij de spasticiteit duidelijker is dan de zwakte in de…