Relatieve bijnierschorsinsufficiëntie bij intensive-carepatiënten

Unexplained shock developed after a major vascular operation in a man aged 67 who used inhalation corticosteroids for a chronic obstructive pulmonary disease, and after pancreaticoduodenectomy in a man aged 56. Both had relative adrenocortical insufficiency, combated with corticosteroid supplementation.

The condition of a relative adrenocortical insufficiency is considered to exist if a test dose of corticosteroids leads to rapid weaning from sympathicomimetics. A subnormal rise of plasma cortisol after stimulation with adrenocorticotropic hormone supports the diagnosis. Routine corticosteroid substitution in intensive care patients is inadvisable, because it enhances the risk of complications related to use of steroids.

Zie ook het artikel op bl. 944.

Dames en Heren,

Diverse fysieke factoren (trauma, operatie, sepsis) en psychologische factoren (angst, depressie) activeren de hypothalamus-hypofyse-bijnieras, hetgeen resulteert in een toename van de plasmacortisolconcentratie. Deze hypercortisolemie is essentieel voor een adequate adaptatie van het lichaam aan een ernstige ziekte en (of) letsel. Uitblijven van deze respons is levensbedreigend.

Totale bijnierschorsinsufficiëntie is zeldzaam bij ernstig zieke intensive-care(IC)-patiënten (2 tot 3).1 Vaker doet zich de situatie voor waarbij de secretoire reserve van de bijnierschors tekortschiet om aan de toegenomen cortisolbehoefte tijdens een ernstige ziekte te voldoen. Omdat er niet zozeer een absoluut tekort aan cortisol bestaat, maar een wanbalans tussen de adrenale output en de ‘vraag van de aandoening’, spreekt men van relatieve bijnierschorsinsufficiëntie. Aan de hand van de volgende ziektegeschiedenissen willen wij deze verschijningsvorm van bijnierschorsinsufficiëntie bij IC-patiënten onder uw aandacht brengen.

Patiënt A, een 67-jarige man, krijgt een bifemorale bifurcatieprothese in…