Problem-solving treatment for anxiety and depression

L.Mynors-Wallis, Problem-solving treatment for anxiety and depression. A practical guide. 199 bl., fig., tabellen. Oxford University Press, Oxford 2005. ISBN 0-19-852842-6. Prijs: ingen. £ 24,95.

Probleemoplossende behandeling (‘problem-solving treatment’; PST) is een uitgebreid onderzochte en bij uitstek pragmatische psychologische interventie die is gericht op actuele problemen die patiënten ervaren en die is gefocust in het hier en nu. Uitgangspunt hierbij is dat patiënten geholpen worden om controle te herwinnen over hun problemen. Verschillende onderzoeken ondersteunen het gebruik van PST bij de behandeling van patiënten met depressieve en andere emotionele stoornissen en zelfbeschadigend gedrag. PST is een kortdurende en effectieve psychologische behandeling, met name geschikt voor gebruik in de 1e lijn.

Het boek bestaat uit 9 hoofdstukken. Het 1e hoofdstuk is een korte theoretische uiteenzetting van PST. Hoofdstuk 2 gaat in op de wetenschappelijke onderbouwing van PST. Er wordt ruim aandacht besteed aan klinische onderzoeken waarin PST wordt vergeleken met onder andere medicatie, placebo en standaardbehandeling bij patiënten met depressieve stoornissen, andere emotionele stoornissen en opzettelijke zelfbeschadiging.

Hoofdstukken 3 en 4 bieden een gestructureerd en schematisch overzicht van PST. Na een uitgebreide beschrijving van de 7 fasen in probleemoplossing, die de basis vormen van PST, worden de opbouw en structuur van de behandeling in de opeenvolgende 6 sessies gedetailleerd besproken. In hoofdstukken 5-8 wordt aandacht besteed aan ondersteunende technieken, zoals het plannen van afwisselende activiteiten, angstreductie en relaxatie. Verder wordt kort stilgestaan bij meer algemene aspecten van de behandelrelatie en de mogelijke valkuilen in het proces van de behandeling. Dit alles wordt uitgebreid toegelicht aan de hand van relevante casuïstiek. Het laatste hoofdstuk is gewijd aan de bespreking van een 2-daagse cursus om PST te introduceren bij potentiële therapeuten. Ook hier is sprake van een gestructureerde en schematische aanpak, opnieuw geïllustreerd met casuïstiek.

Concluderend: in dit boek wordt zowel de inhoud als het proces van PST op uitermate heldere, gestructureerde en gedetailleerde wijze beschreven. Het boek is zeer pragmatisch opgezet en hierdoor krijgt men op sommige momenten bijna de indruk dat men een protocol leest. De overmatig gestructureerde indeling en beschrijving van de verschillende stappen (met name in hoofdstuk 3) doen de lezer soms de grote lijn uit het oog verliezen. De lezer wordt echter tegemoetgekomen door de vele illustratieve kaders, waarin de essentie puntsgewijs is samengevat. Deze kaders geven een belangrijk houvast en vormen min of meer de rode draad in het boek. Verder is de beschrijving van PST aan de hand van 3 praktijkvoorbeelden in hoofdstuk 7 zeer de moeite waard. Deze draagt in grote mate bij aan een helder, overzichtelijk en levendig beeld van PST en werkt drempelverlagend voor de praktijkbeoefenaars. Geen theoretisch handboek dus, maar een praktische leidraad voor hulpverleners in de 1e lijn, waarbij te denken valt aan 1e-lijnspsychologen, sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen, geïnteresseerde huisartsen en niet te vergeten de opkomende generatie van ‘nurse practitioners’.