Pleuritis tuberculosa bij 2 patiënten

- Tuberculous pleurisy was diagnosed in two patients, a 21-year-old Somali woman and a 19-year-old Surinam man. The first patient suffered from a paradoxical (immunological) reaction and the other had an infectious reaction. Both patients recovered after treatment with tuberculostatic agents and pleural drainage. The pathophysiology of the paradoxical reaction is still largely unclear. Culture continues to be the gold standard in diagnosing tuberculous pleuritis but, in many cases, bacteriological confirmation is not obtained. The (probable) diagnosis is then often made on the basis of a combination of the patient’s history, estimation of the risk, physical examination, radiology and histology, and on the basis of a (trial) treatment with tuberculostatic agents. In the diagnostic process, a PCR on the Mycobacterium tuberculosis complex can be helpful. The routine determination of adenosine deaminase and interferon γ in patients with tuberculous pleurisy is not useful in low-incidence countries such as the Netherlands. The measurement of the in-vitro T-cell reactivity against M. tuberculosis-specific antigens may be of more value in the future. The pharmacotherapy of tuberculous pleurisy is the same as that of pulmonary tuberculosis. Rinsing the pleural cavity is recommended in the case of an infectious reaction. Drainage of pleural fluid is indicated in the case of a paradoxical reaction if there are mechanical difficulties.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:93-7

Samenvatting

Bij 2 patiënten, een Somalische vrouw van 21 en een Surinaamse man van 19 jaar, werd pleuritis tuberculosa vastgesteld. De eerste patiënt had een paradoxale (immunologische), de tweede een infectieuze reactie. Beide patiënten werden behandeld met tuberculostatica en drainage, en herstelden. De pathofysiologie van de paradoxale reactie is nog grotendeels onopgehelderd. De kweek blijft de gouden standaard bij het stellen van de diagnose ‘pleuritis tuberculosa’, maar bacteriologische bevestiging wordt in veel gevallen niet verkregen. De (waarschijnlijkheids)diagnose wordt dan vaak gesteld op basis van een combinatie van anamnese met risicoschatting, symptomenbeeld, fysisch onderzoek, röntgenonderzoek en histologische bevindingen, en op basis van een (proef)behandeling met tuberculostatica. Bij de diagnostiek kan een PCR op Mycobacterium tuberculosis-complex helpen. Voor routinematige bepaling van adenosine-deaminase en interferon-γ is in Nederland met zijn lage incidentie geen plaats bij patiënten met pleuritis tuberculosa. In de toekomst kunnen wij mogelijk meer verwachten van het in vitro meten van T-celreactiviteit tegen M. tuberculosis-specifieke antigenen. De medicamenteuze behandeling van pleuritis tuberculosa is identiek aan die van longtuberculose. Bij een infectieuze reactie wordt geadviseerd de pleuraholte te spoelen. Drainage van pleuravocht bij een paradoxale reactie is geïndiceerd indien mechanische bezwaren bestaan.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:93-7