Passende zorg in de laatste levensfase*

Onderzoek
Eva E. Bolt
H. Roeline W. Pasman
Dick L. Willems
Bregje D. Onwuteaka-Philipsen
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D1511
Abstract

Samenvatting

Doel

Achterhalen wat patiënten en naasten passende of juist niet-passende zorg in de laatste levensfase vinden.

Opzet

Vragenlijstonderzoek.

Methode

We stelden patiënten en naasten met een internetvragenlijst open vragen over hun ervaringen met zorg in de laatste levensfase, of ze deze zorg passend of juist niet-passend vonden en waarom. We hebben geworven via e-mails, twitter, facebook, nieuwsbrieven en links op homepagina’s van patiëntenorganisaties. Leden van de Unie KBO kregen de vragenlijst op papier toegestuurd.

Resultaten

45 patiënten en 547 naasten beschreven één of meer casussen. Daarin vonden wij in totaal 429 verschillende situaties van passende zorg en 309 verschillende situaties van niet-passende zorg. De omschrijvingen van passende en niet-passende zorg konden we verdelen in 5 overkoepelende dimensies: ‘ondersteunende zorg’, ‘behandelbeslissingen’, ‘locatie van zorg’, ‘volgen van de wens van de patiënt’ en ‘communicatie’. In de casussen van passende zorg kwamen alle 5 de dimensies regelmatig voor; ‘ondersteunende zorg’ werd het meest genoemd. In de verhalen over niet-passende zorg werden vooral de dimensies ‘behandelbeslissingen’, ‘ondersteunende zorg’ en ‘communicatie’ genoemd. Beschrijvingen van passende zorg gingen vaker over patiënten met kanker en beschrijvingen van niet-passende zorg gingen vaker over patiënten met andere lichamelijke aandoeningen en psychiatrische aandoeningen. Verpleegkundigen of verzorgenden en huisartsen kwamen vaker voor in beschrijvingen van passende zorg en medisch specialisten vaker in beschrijvingen van niet-passende zorg.

Conclusie

Passende zorg blijkt een brede term die kan gaan over ondersteunende zorg, behandelbeslissingen, communicatie, het volgen van wensen en de locatie waar de zorg verleend wordt. Niet-passende behandelbeslissingen en communicatieproblemen zijn de belangrijkste bedreigingen voor passende zorg in de laatste levensfase.

Auteursinformatie

*Dit onderzoek werd eerder gepubliceerd in BMC Health Services (2016;16:655) met als titel ‘Appropriate and inappropriate care in the last phase of life: an explorative study among patients and relatives’. Afgedrukt met toestemming.

Amsterdam Public Health research institute, Amsterdam.

VU medische centrum, afd. Sociale Geneeskunde: drs. E.E. Bolt, arts in opleiding tot huisarts-onderzoeker; dr. H.R.W. Pasman, socioloog en senior onderzoeker; prof.dr. B. Onwuteaka-Philipsen, gezondheidswetenschapper.

AMC, afd. Huisartsgeneeskunde: prof.dr. D.L. Willems, arts en medisch ethicus.

Contact drs. E.E. Bolt (ee.bolt@vumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur Belangenverstrengeling
Eva E. Bolt ICMJE-formulier
H. Roeline W. Pasman ICMJE-formulier
Dick L. Willems ICMJE-formulier
Bregje D. Onwuteaka-Philipsen ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties