Onverklaarde rechtsdecompensatie na een openhartoperatie: denk aan het hartzakje

Klinische praktijk
B.M. Swinkels
R.L. Braam
B.J.W.M. Rensing
W. Jaarsma
J.J.A.M. Defauw
H.W.M. Plokker
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1901-6
Abstract

Dames en Heren,

In ons ziekenhuis worden circa 1800 openhartoperaties per jaar verricht. Het afgelopen decennium werden na een eerdere openhartoperatie gemiddeld 5 patiënten per jaar opnieuw aan het hart geopereerd vanwege pericarditis constrictiva. Bij hen duurde het vaak maanden en soms jaren voordat men aan deze aandoening dacht. Vaak gingen er dan weer enkele maanden voorbij voordat de diagnose werd gesteld.

Het is van belang op tijd aan de diagnose te denken, omdat operatief ingrijpen de enige effectieve therapie is voor pericarditis constrictiva en de overleving negatief wordt beïnvloed wanneer met deze ingreep te lang wordt gewacht. In deze les tonen wij u drie patiënten die na een eerdere openhartoperatie pericarditis constrictiva kregen. Doel is u dit lastige ziektebeeld tijdig te laten herkennen, zodat operatief ingrijpen niet te laat plaatsvindt.

Patiënt A, een 67-jarige man, presenteerde zich bij de huisarts vanwege progressieve dyspnée d’effort en oedeem aan de onderbenen…

Auteursinformatie

St. Antonius Ziekenhuis, afd. Cardiologie, Postbus 2500, 3430 EM Nieuwegein.

Hr.drs.B.M.Swinkels, hr.dr.R.L.Braam, hr.dr.B.J.W.M.Rensing, hr.dr.W.Jaarsma en hr.dr.H.W.M.Plokker, cardiologen; hr.drs.J.J.A.M.Defauw, cardiothoracaal chirurg.

Contact hr.drs.B.M.Swinkels (b.swinkels@antonius.net)

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Dokkum, september 2008,

De diagnosen die collegae Swinkels et al. in de tabel groeperen onder de differentiaaldiagnose van rechtsdecompensatio cordis (na een openhartoperatie) horen onder de differentiaaldiagnose van al dan niet gegeneraliseerd oedeem (2008:1901-6). Om oedeem door rechtsdecompensatio cordis te onderscheiden van oedeem door andere oorzaken is een schatting van de centraalveneuze druk en de verdeling van het oedeem over het lichaam nuttig. Bij rechtsdecompensatio cordis zullen er (in eerste instantie) voornamelijk perifeer oedeem van de onderste extremiteiten en een verhoogde centraalveneuze druk zijn. Bij oedeem door bijvoorbeeld levercirrose zal het oedeem zich in eerste instantie als ascites presenteren; de centraalveneuze druk boven de aangetaste lever zal niet-afwijkend zijn of verlaagd.

H. Royen
B.M.
Swinkels

Nieuwegein, september 2008,

Collega Royen merkt terecht op dat de in de tabel genoemde differentiaaldiagnose bij perifeer oedeem hoort. Echter, omdat het meest voorkomende symptoom van rechtsdecompensatie na openhartchirurgie perifeer oedeem is, hebben wij bewust besloten om over perifeer oedeem een differentiaaldiagnose op te stellen. Het is, zoals Royen terecht opmerkt, aan de clinicus om aan de hand van het complete lichamelijk onderzoek, waaronder het meten van de centraalveneuze druk, het oedeem door rechtsdecompensatie te onderscheiden van oedeem door andere oorzaken, zoals genoemd in de tabel.

B.M. Swinkels
R.L. Braam
B.J.W.M. Rensing
W. Jaarsma
J.J.A.M. Defauw
H.W.M. Plokker