artikel
De verstaanbaarheid van gesproken taal wordt nauwelijks beïnvloed door het dragen van een mondkapje. Alleen bij veel achtergrondruis zijn gemaskerde mensen soms moeilijker te verstaan. Het chirurgische mondkapje lijkt een goede verstaanbaarheid het minst te belemmeren. Dit concluderen twee Amerikaanse psychologen uit onderzoek onder 181 proefpersonen (PLoS One. 2021; online 24 februari).
De onderzoekers spraken gestandaardiseerde teksten in zonder mondkapje en terwijl ze verschillende soorten mondkapjes droegen: een N95-masker (vergelijkbaar met een FFP2-masker), een chirurgisch mondkapje en mondkapjes van textiel met een losse of nauwe pasvorm (zie figuur).
Vervolgens voegden ze achtergrondgeluid toe aan de opnames, waardoor meer of minder ruis ontstond. Daarna vroegen ze 181 mensen om de verschillende opnames te beluisteren en de inhoud te reproduceren.
Bij weinig achtergrondruis konden de deelnemers veel van de ingesproken tekst verstaan, ongeacht welk mondkapje de spreker droeg (gemiddeld 94,3% accuratesse zonder mondkapje vs. 93,5% met chirurgisch mondkapje; 93,1% met N95-masker; 91,8% met nauwsluitend boogvormig mondkapje van textiel en 88,8% met een losser zittend, geplooid mondkapje van textiel). Bij veel achtergrondruis konden de deelnemers duidelijk minder tekst verstaan, ook als de spreker geen mondkapje droeg (gemiddeld 45,2% accuratesse). Dit veranderde weinig als de spreker een chirurgisch mondkapje droeg (gemiddeld 42,4% accuratesse), maar de verstaanbaarheid nam wel verder af bij het dragen van de andere mondkapjes (N95-masker: 34,6%; loszittend mondkapje van textiel 35,1%; nauwsluitend mondkapje van textiel: 27,0%).
De onderzoekers erkennen dat het dragen van een mondkapje in het dagelijks leven toch nadelig kan zijn voor de spraakherkenning, bijvoorbeeld door verlies van visuele spraakinformatie, hoewel dit niet blijkt uit hun eigen resultaten. De verstaanbaarheid kan verder tegenvallen door andere factoren, zoals fysieke afstand. Voor de beste verstaanbaarheid lijkt het chirurgische mondkapje aan te bevelen.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Tendentieuze titel
Wat een tendentieuze titel, en wat een tendentieuze samenvatting van dit buitenlandse onderzoek. Een titel is een zeer algemene statement: “Ook met mondkapjes is spraak goed te verstaan.”
Dit is echter allerminst algemeen geldig. Het oorspronkelijk onderzoek vermeldt netjes dat het om jonge (gemiddeld slechts 37 jaar) en goedhorende mensen gaat. Dat had erbij moeten staan. Nu suggereert de titel, dat mondkapjes helemaal geen nadelen hebben.
Voor het merendeel van de slechthorenden (volgens Nederlands onderzoek van het AMC, https://www.amc.nl/web/nieuws-en-verhalen/actueel/actueel/coronamaatregelen-isoleren-ernstig-slechthorenden.htm) maken mondkapjes het verstaan veel moelijker zo niet onmogelijker. Doordat de meeste mondkapjes met name de hoge tonen wegnemen, die ouderen toch al niet goed horen, ondervinden ook ouderen onevenredig de nadelige gevolgen. Tenslotte maken mondkapjes het spraakverstaan volledig onmogelijk voor mensen die zo doof zijn dat ze afhankelijk zijn van spraakafzien. Dit laat meteen zien hoe beperkt het onderzoek was: de onderzoekers vonden in hun resultaten niet “dat het verlies van visuele informatie nadelig is voor het spraakverstaan”.
De verplichting tot het dragen van mondkapjes wordt gepresenteerd als “baat het niet dan schaadt het niet”. De gevolgen voor doven, slechthorenden en ouderen worden hierin niet meegewogen. Deze tendentieuze berichtgeving ondersteunt helaas dit ongebalanceerde beleid.
Saar Muller
Klinisch Fysicus (en CI drager), Amsterdam.