Het grote inenten is begonnen

Anke Huckriede
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2021;165:C4748

artikel

In december zijn drie SARS-CoV-2 vaccins goedgekeurd door autoriteiten in de VS en in Europa: het vaccin van Pfizer-BioNTech (VS, VK en EU), het vaccin van Moderna (VS) en het vaccin van Oxford-AstraZeneca (VK). Registratie van het Moderna-vaccin door het Europees Medicijnagentschap (EMA) wordt verwacht voor begin januari 2021, het Oxford-AstraZeneca-vaccin is in ‘rolling review’ en wordt hopelijk eveneens snel goedgekeurd. Tijd dus om de vaccins wat uitgebreider te bekijken.

Pfizer-BioNTech

Het Pfizer-BioNTech-vaccin is een mRNA-vaccin en heeft in fase-3-testen een zeer hoge effectiviteit van ruim 94% laten zien na 2 inentingen (N Engl J Med. 2020; online 10 december). Nederland zal van dit vaccin in 2021 8,4 miljoen doses ontvangen. Het vaccin moet bij -70°C bewaard worden en is na ontdooien 5 dagen houdbaar bij 2-8°C. Voor toediening dient dit vaccin voorzichtig gemengd, verdund, nog eens gemengd en in een spuit getrokken te worden. Een tijdrovend proces vergeleken met het zetten van een griepprik. Een enkele vaccinatie biedt circa 50% bescherming, tenminste in de eerste 3 weken na toediening; dan dient een tweede vaccinatie te volgen. In meerdere landen wordt uitstel van de tweede inenting overwogen om zo direct meer mensen te kunnen vaccineren. Omdat echter onbekend is hoe lang de bescherming na een enkele prik zou aanhouden, raadt de fabrikant dit af.

Moderna

Het vaccin van Moderna is ook een mRNA-vaccin en liet eveneens 94% bescherming zien in fase-3-testen (N Engl J Med. 2020; online 30 december). Van dit vaccin zal Nederland 6,2 miljoen doses ontvangen, waarvan de bulk echter pas in het vierde kwartaal van 2021. Dit vaccin is duidelijk makkelijker te gebruiken. De multidosisflesjes moeten bij -20°C bewaard worden. Ze zijn na ontdooien 30 dagen houdbaar bij 2-8°C en ongeopend zelfs 12 uur bij kamertemperatuur. Het vaccin hoeft niet verdund te worden; na voorzichtige resuspensie kan het direct in de spuit worden getrokken. Ook van het Moderna-vaccin zijn 2 doses nodig voor volledige bescherming, te geven met een tussenpoos van 1 maand. Het vaccin liet na een eerste injectie reeds zeer goede bescherming zien, al was het totale aantal infecties te klein om hieruit harde conclusies te trekken.

Oxford-AstraZeneca

Het vaccin van de Universiteit van Oxford en AstraZeneca maakt gebruik van een veranderd chimpansee-adenovirus. Het vaccin heeft een effectiviteit van 70% laten zien, gemiddeld over verschillende fase-3-testen (Lancet. 2020; online 8 december). Dat is duidelijk minder dan de effectiviteit van de twee bovengenoemde RNA-vaccins, maar nog steeds ruim boven de 50% effectiviteit die de WHO in haar ‘target product profile’ eist. Voor Nederland zijn er 11,7 miljoen doses beschikbaar, die na goedkeuring door de EMA vermoedelijk snel kunnen worden geleverd. Het vaccin kan bij 2-8°C bewaard en getransporteerd worden, komt in multidosisflesjes en kan zonder verdunning gebruikt worden. Vanaf 3 weken na een eerste injectie bood dit vaccin een bescherming van ruim 70%. Voor langdurige bescherming zal een tweede injectie nodig zijn; deze lijkt het meest effectief als ze 3 maanden na de eerste inenting wordt gegeven.

Logistieke uitdaging

Alle drie vaccins hebben dus hun voor- en nadelen wat betreft effectiviteit, beschikbaarheid en handhaving. De logistieke uitdagingen omtrent de vaccinaties zijn enorm, mede door de verschillen tussen de vaccins. Maar deze problemen zijn oplosbaar en de vaccins zullen ervoor zorgen dat later dit jaar het leven langzamerhand weer normaler kan worden.

Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Covid-19
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties