Muscarine-antagonisten voor astma

Waarom dit onderzoek?

Inhalatiecorticosteroïden (ICS) vormen de basis van de behandeling voor astma. Bij onvoldoende controle over de astma is er een stapsgewijze aanpak om deze beter onder controle te krijgen. Deze aanpak bestaat uit het ophogen van de ICS-dosering en het toevoegen van andere medicatie, zoals langwerkende bèta-agonisten (LABA’s). Sinds 2014 behoort ook het toevoegen van een langwerkende muscarine-antagonist (LAMA) tot de mogelijkheden.

Onderzoeksvraag

Hoe effectief is de toevoeging van een LAMA aan de behandeling met ICS of de combinatie ICS/LABA bij patiënten met persisterend astma?

Hoe werd dit onderzocht?

De onderzoekers verrichtten een systematisch literatuuronderzoek en een meta-analyse, waarbij zij zochten naar RCT’s bij patiënten ouder dan 12 jaar met persisterende astma.

Belangrijkste resultaten

De auteurs includeerden 15 RCT’s met in totaal 7122 patiënten. Het toevoegen van een LAMA aan ICS verminderde het risico op ernstige exacerbaties (relatief risico (RR): 0,67; 95%-BI: 0,48-0,92; risicoverschil (RV): -0,02; 95%-BI: -0,04-0,00) of verergering van de astma (RR: 0,81; 95%-BI: 0,68-0,97; RV: -0,05; 95%-BI: -0,1-0,1), vergeleken met toevoeging van een placebo. Ze zagen geen significante effecten op de kwaliteit van leven of op de noodzaak om extra medicatie te gebruiken. Wanneer een LAMA werd vergeleken met andere combinatiemedicatie bij ICS (zoals LABA’s), waren er geen significante verschillen tussen de groepen als het ging om exacerbaties, longfunctie en kwaliteit van leven. Toevoeging van een LAMA aan ICS in combinatie met een LABA (de zogenoemde tripeltherapie) resulteerde niet in een lager risico op exacerbaties (RR: 0,84; 95%-BI: 0,57-1,22; RV: -0,01; 95%-BI: -0,08-0,07), maar wel in een significant lager risico op toename van astmaklachten zonder dat daar behandeling met prednison voor nodig was (RR: 0,78; 95%-BI: 0,72-0,86; RV: -0,01; 95%-BI: -0,22-0,01). Significante effecten op de kwaliteit van leven werden niet gezien.

Consequenties voor de praktijk

De bevindingen van deze studie laten zien dat het toevoegen van een LAMA aan ICS (+ LABA) geen vaste plaats verdient in de behandeling voor persisterende astma. LABA’s behoren tot de hoeksteen behandeling van astma, en wanneer de astma met ICS-monotherapie niet onder controle is, is toevoegen van een LABA de eerste keus. De resultaten van deze meta-analyse onderbouwen de adviezen in de richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van ernstig astma’, waarin longartsen onder andere stellen dat de geringe effecten van tripeltherapie niet opwegen tegen de bijwerkingen. Tripeltherapie kan als proefbehandeling overwogen worden bij patiënten met ongecontroleerde, ernstige astma. Als na een jaar niet voldoende verbetering wordt gezien (dat wil zeggen: < 0,5 punt verbetering op de Asthma Control Questionnaire (ACQ), < 10% toename van de FEV1 of < 30% afname van het aantal exacerbaties), luidt het advies de therapie weer te staken.