Samenvatting
- Er zijn diverse aandoeningen van het mondslijmvlies die klachten van een branderig gevoel kunnen veroorzaken.
- Oorzaken van mondbranden met zichtbare slijmvliesveranderingen zijn candidose, landkaarttong, mucocutane aandoeningen en stomatitis.
- Het zogeheten ‘syndroom van mondbranden’ is een betrekkelijk zeldzame, maar uiterst onaangename aandoening, die wordt gekarakteriseerd door een dubbelzijdig brandend gevoel van het mondslijmvlies zonder zichtbare slijmvliesveranderingen.
- De mondbrandklachten gaan vaak vergezeld van klachten over een droge mond en verlies of verandering van de smaak. De oorzaak is onbekend, ook al wordt in de literatuur vooral veel aandacht besteed aan een mogelijke onderliggende psychogene aandoening.
- Er zijn diverse slijmvliesafwijkingen die mondbrandachtige klachten kunnen veroorzaken. Het is daarom noodzakelijk zorgvuldig mondonderzoek uit te voeren alvorens de diagnose ‘syndroom van mondbranden’ te stellen.
- Laboratoriumonderzoek of nader specialistisch onderzoek blijkt zelden relevante afwijkende bevindingen op te leveren.
- Bij het verdere beleid is het vooral van belang om begrip te tonen voor de klachten. Daarnaast is het van belang geen behandelingen op aandringen van patiënten uit te voeren waarvan redelijkerwijs geen verbetering mag worden verwacht.
Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1091-5
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Leiden, mei 2005,
Als aanvulling op het artikel van Van der Waal (2005:1091-5) wil ik erop wijzen dat het branderig gevoel in de mond of aan de tong soms het eerste en enige symptoom van een tot dan toe onopgemerkte vitamine-B12-deficiëntie is, nog voor het optreden van enige afwijking van Hb-waarde of ‘mean corpuscular volume’ (MCV).
De auteur noemt echter onder de subtitel ‘Branderig gevoel van het mondslijmvlies zonder zichtbare afwijkingen’ niet de mogelijkheid van deze makkelijk te diagnosticeren en te behandelen of uit te sluiten oorzaak van de klachten.
Oudere leerboeken vermelden bij mijn weten deze oorzaak al en ook een korte zoektocht in PubMed ondersteunt dit: (vit b12 OR vit B12 deficiency) AND ((tongue OR oral mucosa) AND (sore OR burning OR glossitis)); zie bij de gevonden artikelen ook de ‘related articles’ in PubMed.1
Indien men zeer restrictief met het verrichten van laboratoriumonderzoek wil zijn, zou men bij het vinden van een normale vibratiezin aan de enkel (stemvorktest) het spontane beloop nog enkele weken kunnen afwachten alvorens de waarden van vitamine B12, Hb, MCV en glucose te laten bepalen. Bij langer aanhouden van de klachten of bij afwijkende bevindingen van Hb of MCV kan men dan ook nog de concentratie van foliumzuur en ferritine (na)bepalen; tekorten hieraan worden ook genoemd als oorzaak van mondbranden. Enkele eenvoudig behandelbare oorzaken van mondbranden zijn zo met beperkt laboratoriumonderzoek uit te sluiten.
Field EA, Speechley JA, Rugman FR, Varga E, Tyldesley WR. Oral signs and symptoms in patients with undiagnosed vitamin B12 deficiency. Oral Pathol Med 1995;24:468-70.
(Geen onderwerp)
Amsterdam, mei 2005,
In de praktijk en ook in de literatuur wordt vrijwel stelselmatig een ijzergebreksanemie of een tekort aan vitamine B12 genoemd als mogelijke oorzaak van een branderig gevoel in de mond of aan de tong. Op basis van eigen ervaring met vermoedelijk meer dan 1000 patiënten en vooral ook op basis van de literatuur,1 2 meen ik dat er onvoldoende steun is om routinematig bij patiënten met mondbranden onderzoek te doen naar een eventuele vitamine-B12-deficiëntie en naar de waarden van Hb, MCV of glucose. Bij de genoemde eigen ervaring bestaat uiteraard de mogelijkheid dat er een selectie van patiënten is opgetreden. Het is denkbaar dat in incidentele gevallen een eventueel geconstateerde vitamine-B12-deficiëntie na suppletie tot verdwijnen van de klachten leidt en een dergelijke patiënt wordt dan uiteraard niet naar een universiteitskliniek verwezen. Niettemin begrijp ik de verleiding om voor de patiënt weinig belastende en relatief goedkope laboratoriumbepalingen te laten uitvoeren.
Buchanan J, Zakrzewska J. Burning mouth syndrome. Clin Evid 2004;(12):1899-905.
Pedersen AML, Smidt D, Nauntofte B, Christiani CJ, Jerlang BB. Burning mouth syndrome: etiopathogenic mechanisms, symptomatology, diagnosis and therapeutic approaches. Oral Biosc Med 2004;1:3-19.