Metabole bijwerkingen van antiretrovirale therapie

- Antiretroviral therapy for HIV-1-infections is accompanied with the occurrence of several metabolic side effects.

- An often encountered complication of antiretroviral therapy is the adipose redistribution syndrome characterised by an altered distribution of body fat, and linked with protease inhibitor (PI) and nucleoside-reverse-transcriptase inhibitors (NRTIs).

- Some NRTIs have lactate acidosis as a side effect in rare cases (0.1), which is accompanied by a high mortality. The far less serious side effect hyperlactaemia is more frequently observed; this is a symptomatic elevation of the lactate level without acidosis.

- Insulin resistance is not only ascribed to therapy-induced lipoatrophy and visceral fat accumulation, it is also directly related to the use of some PIs and NRTIs.

- PIs and abacavir and to a lesser extend didanosine result in a high risk of cardiovascular disease. Moreover, the prevalence of traditional cardiovascular risk factors in HIV-infected subjects is higher than that in HIV-seronegative subjects.

- Clinically relevant interactions exist between PIs and statins. Pravastatin seems to be accompanied with the lowest chance of interaction and is therefore recommended as cholesterol-lowering therapy.

- The metabolic side effects are outweighed by the favourable effect of the antiretroviral agents. Counteraction of these side effects may therefore not be at the expense of the antiretroviral therapy.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1260-4

Samenvatting

- Antiretrovirale therapie voor hiv-1-infecties gaat gepaard met het optreden van een aantal metabole bijwerkingen.

- Een veelvoorkomende complicatie van antiretrovirale therapie is het vetredistributiesyndroom dat zich kenmerkt door een gewijzigde verdeling van lichaamsvet, en samenhangt met een proteaseremmer (PI) en nucleoside-‘reverse’-transcriptaseremmers (NRTI).

- Sommige NRTI’s hebben in zeldzame gevallen (0,1) lactaatacidose als bijwerking; deze gaat gepaard met een grote sterfte. De minder ernstige hyperlactatemie komt vaker voor, dit is een symptomatische verhoging van het lactaat zonder acidose.

- Insulineresistentie wordt niet alleen toegeschreven aan therapiegeïnduceerde lipoatrofie en viscerale vetaccumulatie, maar wordt ook direct veroorzaakt door het gebruik van sommige PI’s en NRTI’s.

- PI-, abacavir- en, in mindere mate, didanosinegebruik geven een verhoogd risico op cardiovasculaire ziekten. Daarnaast is de prevalentie van traditionele cardiovasculaire risicofactoren onder hiv-geïnfecteerden hoger dan onder niet-geïnfecteerden.

- Er bestaat klinisch relevante interactie tussen PI’s en statinen. Pravastatine lijkt echter de minste kans op interactie te geven en wordt daarom aanbevolen voor cholesterolverlagende therapie.

- De metabole bijwerkingen wegen niet op tegen het gunstige effect van de antiretrovirale middelen. Bestrijding van deze bijwerkingen mag dan ook niet ten koste gaan van de antiretrovirale therapie.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1260-4

Artikelinformatie

Aanvaard op

19 februari 2008

2 juni 2008

In print verschenen in

week 22 2008

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1260-4

Vakgebied

Geneesmiddelen

Interne vakken

Microbiologie

Auteursinformatie

Academisch Medisch Centrum/Universiteit van Amsterdam, afd. Inwendige Geneeskunde, onderafd. Infectieziekten, Tropische Geneeskunde en AIDS, Center for Infection and Immunity Amsterdam (CINIMA), Meibergdreef 9, 1105 AZ Amsterdam.

Hr.dr.M.van der Valk, arts in opleiding tot internist; hr.prof.dr.P.Reiss, internist.

Contact hr.dr.M.van der Valk (m.vandervalk@amc.uva.nl)