Marcel Slockers is 34 jaar huisarts in Rotterdam en straatdokter bij CVD Havenzicht, een opvang-, verpleeg- en woonplek voor dak- en thuislozen. Onlangs publiceerde hij met collega’s een Onderzoek naar niet-natuurlijke dood bij daklozen in Rotterdam (NTvG. 2018;162:D2626).
artikel
Wat wilde u vroeger worden?
‘Als 4-jarige wilde ik taxichauffeur worden. Dienstbaar zijn en zorgen dat mensen verder komen.’
Welke levende arts bewondert u het meest?
‘Ik bewonder veel huisartsen die willen werken in een stad vol uitdagingen als Rotterdam, zoals mijn collegahuisartsen Hilde van Meer en Titi Smeets-Hatzmann. Nog meer bewonder ik de verpleegkundigen van de verpleegafdeling in de maatschappelijke opvang bij CVD Havenzicht. Zij raken de onaanraakbaren aan en gaan in op hun verstandelijke beperking, verslaving, psychiatrie, en helpen bij hun ziekten. Ze behandelen het delier, of dat nu door verslaving, het verzwakte brein of door middelenmisbruik komt.’
Wat is de grootste vergissing in uw carrière geweest?
‘Ik dacht eind ‘83 dat ik daklozen in mijn eentje wel kon helpen met mijn spreekuur. Ik was bijna gillend gek geworden. Met de komst van verpleegkundigen begon het spreekuur wat te worden. En door de samenwerking met zeer veel partijen is het mogelijk om succesvol te zijn met een daklozenspreekuur.’
Wat was de beste stap in uw carrière?
‘In een vies, oud schoolgebouw waar daklozen ’s nachts slapen spreekuur gaan doen. En in 1984 op een stoel gaan staan om daklozen toe te spreken dat er iets vreselijks aan de hand was, dat het met bloed te maken had en dat ze schone spuiten moesten gaan gebruiken. In het begin van de aidsepidemie is Rotterdam heel succesvol geweest. In Rotterdam is 13% van de spuiters seropositief geworden, in Amsterdam was dat 30%.’
Wat zou u doen als u 1 dag dictator zou kunnen zijn?
‘Nederlanders zonder adres toch een zorgverzekering geven. Dat mensen zonder adres uit de verzekering gegooid worden is een schande. Ik wil ook snel vriendjes worden met andere dictators. Juist in die landen, zoals in mijn geboorteland Venezuela, is het slecht gesteld met de zorg.’
Waar bent of was u het gelukkigst?
Op het jaarlijkse internationale straatdoktercongres tussen gelijkgestemden. Maar ook als ik in de natuur in Frankrijk in het pikkedonker naar de sterren kijk, na een dag met mijn dierbaren.’
Wat is uw mooiste publicatie?
‘Een publicatie in Huisarts en Wetenschap over wat de huisarts kan doen om dakloosheid te voorkomen (2017;60:363-5) en het tweede artikel over zieke daklozen (2017;60:360-2). Deze artikelen heb ik samen met straatdokters Igor van Laere en Maria van den Muijsenbergh geschreven. Als dokters hebben we mogelijkheden om dakloosheid vóór te zijn.’
Wat is uw favoriete boek?
‘De Toverberg van Thomas Mann, over mensen met tbc in een sanatorium. Het geeft een mooi beeld van wat een chronische ziekte doet met mensen, en met een groep.’
Welke series of tv-programma’s kijkt u graag?
‘Ik ben sinds kort een Netflix-seriebewonderaar.’
Wat is uw favoriete muziek?
‘Franse chansons, omdat ik dan aan vakanties denk.’
Welke persoonlijke ambities heeft u?
‘Betere zorg te organiseren voor thuislozen. Onlangs stond in The Lancet dat we als dokters genoeg evidence hebben om voor gemarginaliseerden succesvol te zijn, in teams met veel andere partijen. Zorgen voor daklozen is geen hobby van een burgemeester of dokter! We zijn verplicht om betere zorg te verspreiden, en onze politici dat voor te houden.’
Kunt u uw persoonlijkheid samenvatten in 3 steekwoorden?
‘Bevlogen, optimist, doorzetter.’
Hoe past alcohol in uw leven?
‘Een oud grapje is dat de dokter iemand pas een alcoholist vindt, als diegene meer dan de dokter drinkt. Alcoholgrapjes kunnen straatdokters niet maken, we zien alle bizarre ziektebeelden die terminale alcoholisten krijgen. Gelukkig kan ik alcohol ook prettig recreatief gebruiken.’
Waar kunt u zich over opwinden?
‘Dat we in de opvang veel mensen zien met een verstandelijke beperking. Ook zien we veel 60-plussers met verward gedrag dakloos raken. Hoe willen we als samenleving omgaan met kwetsbaren? Moet het spreekuur van de straatdokter het spiegeltje voor de samenleving zijn?’
Heeft u een tip voor studenten?
‘Realiseer je dat volgens de statistiek 1 op de 6 mensen die je ziet een IQ beneden de 85 heeft en dat het IQ daarnaast nog eens 15 punten daalt bij iemand in stress. Gebruik die kennis om creatief te zijn en te zorgen dat je boodschap overkomt. Wees daarom vergevingsgezind naar deze groep.’
Wat doet u om fit te blijven?
‘Ik zwem zo vaak dat het net niet saai wordt.’
Wat doet u met familie en vrienden die aankomen met kwaaltjes?
‘Vriendelijk familie of vriend blijven.’
Wat zou u willen veranderen in de zorg?
‘Onrust kan een kenmerk zijn van een delier. Maar gaan zwerven of weglopen uit een instelling kan net zo goed een teken zijn van een verstandelijke beperking, psychose of middelenmisbruik. Net als dat er in instellingen preventieve delierprotocollen zijn, moeten we naar preventieve zwerfprotocollen. Nederland verdient een landelijk coördinator straatdokterwerk.’
Aan wie zou u uw excuses willen aanbieden?
‘Aan onverzekerden die van mij in het verleden suboptimale zorg gekregen hebben. Hoe kwaad ik me ook gemaakt heb over de onverzekerdenproblematiek, ik heb niet iedereen goed kunnen helpen. Gelukkig is wel het Meldpunt Onverzekerdenzorg gekomen om deze problematiek iets op te lossen.’
Wat is uw ergste baan geweest?
‘EHBO-lessen geven aan jongens die een matrozenopleiding volgden. Dit was een goede les om me duidelijk te leren uitdrukken.’
Is de gedachte aan pensioen een droom of een nachtmerrie?
‘Een droom voor later en een nachtmerrie voor nu. Mijn drie oudere broers en mijn vader gingen te vroeg met pensioen. Dat heeft me geleerd dat ik beter onrustig in mijn werkend leven kan zijn dan in mijn pensioen.’
Wat doet u met 1 miljoen euro?
‘Daklozen opleidingen gunnen als ervaringsdeskundigen, zodat ze anderen kunnen helpen. Straatdokterteams en beleidsmakers over heel de wereld van elkaar laten leren door workshops en visitaties op locaties.’
Hoe is uw balans tussen werk en leven?
‘Werken als huisarts en straatdokter laat zich niet vangen in kantooruren. Ik denk dat het makkelijker is om altijd aan het werk te zijn, omdat ik dan makkelijker kan anticiperen. Mijn onrust in wat ik anders wil beteugel ik door onevenredig veel te mailen naar mensen. Het uiten van onvrede voorkomt elke vorm van burn-out. Het schrijven van blogs in Medisch Contact en andere artikelen is niet alleen een inspanning maar ook een hobby.’
Reacties