Waarom dit onderzoek?
Postoperatieve pijn komt nog steeds vaak voor en er zijn toenemend aanwijzingen dat de mate van pijn gerelateerd is aan het optreden van postoperatieve complicaties. Als dat daadwerkelijk het geval is, dan zou betere pijnbestrijding wellicht het aantal complicaties kunnen verminderen.
Onderzoeksvraag
Wat is de relatie tussen…
Artikelinformatie
In print verschenen in
week 10 2018
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2541
Vakgebied
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG
Andersom: complicaties leiden tot meer pijn
De auteur suggereert dat postoperatieve pijn zou leiden tot meer complicaties, maar het ligt natuurlijk véél meer voor de hand dat de causale relatie omgekeerd is. Sommige verbanden zijn heel goed met gezond verstand te verklaren.
Joop Noordzij, uroloog, Zienhuis Amstelland
reactie auteur
Allereerst wil ik collega Noordzij hartelijk danken voor zijn belangstelling voor de samenvatting van het artikel van van Boekel over de relatie tussen postoperatieve pijn en postoperatieve complicaties.
In tegenstelling tot wat van Boekel et al suggereren, namelijk dat postoperatieve pijn het optreden van postoperatieve complicaties verklaart, stelt Noordzij dat het omgekeerde meer voor de hand ligt, namelijk dat de complicaties de postoperatieve pijn veroorzaken.
Ofschoon niet ontkend kan worden dat postoperatieve complicaties kunnen leiden tot een toename van pijn, lijkt het zeer onwaarschijnlijk dat Noordzij gelijk heeft.
Door van Boekel werd de postoperatieve pijn namelijk alleen in de eerste drie dagen na de ingreep bestudeerd, waarbij de pijn gedurende de eerste dag gemiddeld het hoogst bleek en daarna afnam. De complicaties werden echter geregistreerd gedurende een periode van 30 dagen aansluitend aan de ingreep, waarbij vooral de meer ernstige pas na enkele dagen optraden. Bovendien bleken complicaties met een mogelijk causale oorzaak (waaronder operatie gerelateerde infecties, misselijkheid, braken, ileus etc) sterker gecorreleerd te zijn aan de pijnscores dan andere complicaties, waarbij de operatie gerelateerde infecties het sterkst gecorreleerd waren aan de pijnscores op de eerste postoperatieve dag.
Kortom, het lijkt op basis van de studie van van Boekel veel waarschijnlijker dat de mate van postoperatieve pijn het optreden van complicaties beïnvloedt, dan andersom. Dat de gebruikte studiemethodologie ons niet in staat stelt causaliteit aan te tonen maar alleen verbanden, werd al eerder besproken.
Martin Bucx, anesthesioloog/klinisch epidemioloog, Afdeling anesthesiologie, pijn en palliatieve zorg, Radboudumc