Le scaphandre et le papillon.

J.-D.Bauby, Le scaphandre et le papillon. 140 bl. Robert Laffont, Parijs 1997. ISBN 2-221-08172-2. Prijs: ingen. Ffr. 99,-.

Dit is een moedig verslag van een gruwelijke kwelling. De schrijver is een 43-jarige journalist, getroffen door een herseninfarct in het ventrale gedeelte van de pons. Dit veroorzaakte verlammingen van niet alleen de ledematen, maar ook van nek, tong, keel en mond, en deels van het oog. Daarbij bleef het bewustzijn helder: het zogenaamde ‘locked-in syndroom’. Uiten kon hij zich alleen door één oog op en neer te bewegen en daarmee ‘ja’ of ‘nee’ te seinen. Een woord kon worden samengesteld als een bezoeker geduldig een vinger over een kaart met het alfabet bewoog. Zo is dit boek geschreven, letter voor letter. Het zijn schetsjes over het gekluisterde bestaan, maar ook over vroegere belevenissen. De licht ironische stijl verhult amper de folteringen. Voorbeelden: het eigen speeksel niet kunnen doorslikken; een zoontje vlakbij zien, maar niet over zijn bol kunnen aaien; machteloos verduren hoe iemand de televisie uitzet; een lamme kwinkslag spellen; en in een spiegel zichzelf ontwaren in een scheef vertrokken gelaat. Weinigen zullen onder die omstandigheden een vergelijkbare veerkracht kunnen opbrengen. De flaptekst vermeldt dat de schrijver 15 maanden na het begin van zijn ziekte is overleden.