Koud leidingwater als bron van fatale nosocomiale pneumonieën door Legionella pneumophila in een revalidatiekliniek

C.J.P.A. Hoebe
J.J.M. Cluitmans
J.H.T. Wagenvoort
W.J. van Leeuwen
M.A.J. Bilkert-Mooiman
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:1041-5
Abstract

Samenvatting

Doel

Beschrijving van het technisch, microbiologisch en epidemiologisch onderzoek naar aanleiding van 2 fatale gevallen van Legionella-pneumonie.

Opzet

Descriptief.

Methode

Naar aanleiding van 2 gevallen van fatale legionellose in een revalidatiekliniek in Zuid-Limburg werd naast temperatuurmeting van warmwatertappunten tevens ook onderzoek van het koude water verricht. Voor de besmette afdeling werd kweek ingezet van patiëntmateriaal, uitstrijkjes van douchekoppen en -slangen, watermonsters van mengkranen (douches) en monsters van heet- en koudwatertappunten; voor de 5 andere afdelingen werden evenveel monsters genomen. Van de Legionella-stammen werden het serotype en het DNA-profiel bepaald.

Resultaten

De temperatuur van het water uit de koudwaterkranen bleek op bepaalde momenten tot 40°C op te lopen en daarmee tot binnen de groeirange van Legionella. Uit het sputum van de 2 mannelijke reumapatiënten die overleden ten gevolge van een Legionella-pneumonie, werd hetzelfde serotype 1 van Legionella pneumophila gekweekt als uit het koude water van de afdeling. Van de koudwatertappunten bleek 59 (35/59) positief voor Legionella en van de mengkraanmonsters op de besmette afdeling 19 (12/63). De kweken van de heetwatertappunten bleken negatief, evenals de controlekweken op de 5 andere afdelingen en de uitstrijkjes van douchekoppen en -slangen. De koudwaterleidingen liepen samen met de heetwaterleidingen en de verwarmingsbuizen in dezelfde schacht. Op de besmette afdeling waren patiënten alleen buiten de weekends opgenomen. Als een van de maatregelen werden de koudwaterleidingen verplaatst naar een andere schacht.

Conclusie

De combinatie van verhoogde koudwatertemperatuur door spontane verwarming door de nabijgelegen heetwaterleiding en verwarmingsbuizen enerzijds en de langdurige verwarming door stase van het water anderzijds, leidde waarschijnlijk tot vermeerdering van Legionella in het koudwaterleidingsysteem. Om besmetting van koud water tegen te gaan dient men de temperatuur < 20°C te houden. Surveillance van het watersysteem in intramurale setting is van belang voor preventie van nosocomiale pneumonieën.

Auteursinformatie

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Oostelijk Zuid-Limburg, Postbus 155, 6400 AD Heerlen.

C.J.P.A.Hoebe, arts infectieziektenbestrijding.

Stichting Revalidatie Limburg, Hoensbroek.

J.J.M.Cluitmans, revalidatiearts.

Atrium Medisch Centrum, Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid, Heerlen.

Dr.J.H.T.Wagenvoort, arts-microbioloog.

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Laboratorium voor Infectieziektendiagnostiek en Screening, Bilthoven.

Mw.W.J.van Leeuwen, microbioloog.

Inspectie voor de Gezondheidszorg, Den Haag.

Mw.M.A.J.Bilkert-Mooiman.

Contact C.J.P.A.Hoebe (choebe@knmg.nl)

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties