Kind van alcoholverslaafde ouder vaker psychisch probleem

Wanneer er in een gezin sprake is van psychische problemen of verslaving, kan dat gevolgen hebben voor het hele gezin. Kinderen van ouders met psychische problemen staan bekend onder de term ‘KOPP’; minder bekend zijn de KOV: kinderen van ouders met verslavingsproblemen. Deense onderzoekers analyseerden het risico op negatieve gezondheidsuitkomsten van kinderen die een of twee ouders hebben met een alcoholgerelateerde leveraandoening (PLoS Med. 2024;21:e1004483).

De onderzoekers zochten in vier Deense databases naar alle kinderen van ouders die met een alcoholgerelateerde leveraandoening (ALD) gediagnosticeerd waren in de periode 1996-2018 en volgden deze groep tot 1 januari 2019. Vervolgens keken ze naar de incidentie van psychiatrische aandoeningen, intoxicaties, fracturen en letsels, alcoholgerelateerde diagnoses, misbruik van middelen anders dan alcohol en overlijden waarvoor deze KOV contact hadden gehad met een ziekenhuis. Ze vergeleken deze incidenties met die van een op leeftijd en geslacht gematchte groep (20:1) uit de algemene populatie en berekenden de ‘incidence rate ratio’ (IRR). De uitkomsten splitsten ze daarna verder uit naar opleidingsniveau van de ouders.

De mediane leeftijd van de geïncludeerde KOV (n = 60.804) was 31,8 jaar (IQR: 23,4-39,4) toen hun ouder de diagnose ALD kreeg. Ze hadden een hogere incidentie voor alle onderzochte ongunstige gezondheidsuitkomsten dan hun gematchte leeftijdsgenoten. De hoogste IRR werd gevonden voor alcoholgerelateerde diagnoses (2,29; 95%-BI: 2,26-2,32) en de laagste voor fracturen en letsels (1,23; 95%-BI: 1,22-1,23). Daarbij was er in het jaar nadat een ouder met ALD gediagnosticeerd werd bij hun kinderen een piek in ziekenhuiscontacten voor intoxicaties en psychiatrische aandoeningen. Ook overlijden kwam in dat jaar vaker voor.

Zowel bij een hoog als laag opleidingsniveau van de ouders bleven de IRR’s van de KOV verhoogd voor alle ongunstige gezondheidsuitkomsten in vergelijking met de algemene bevolking. De IRR’s waren wel het hoogste voor KOV van ouders met een laag opleidingsniveau (basisonderwijs).

De onderzoekers benadrukken het belang van preventieve interventies voor KOV. Zij denken dat de ziekenhuisopname van een ouder voor ALD een geschikt moment kan zijn om daarmee te beginnen.

Het Trimbos-instituut schat dat er in Nederland in totaal 900.000 KOP/KOV zijn onder de 17 jaar oud. Het kennisinstituut vermeldt erbij dat een groot deel van die kinderen zonder problemen opgroeit. Voor het vroegtijdig opsporen van jeugdigen en gezinnen die een verhoogd risico lopen op problemen en het inzetten van gepaste interventies is er een richtlijn die handvatten biedt.