Immunologie in de medische praktijk. III. Lupus erythematodes disseminatus: gestoorde apoptose?

– The main feature of systemic lupus erythematosus (SLE) is formation of antinuclear antibodies, particularly against double-stranded (ds) DNA. This autoimmune response is T cell-and (auto)antigen-dependent, but dsDNA is very poorly immunogenic.

– Recent data suggest that the nucleosome is the principal autoantigen in SLE. DNA is present in the circulation of SLE patients in the form of nucleosomes.

– In vivo, nucleosomes can only be generated through apoptosis. There is increasing evidence that apoptosis is disturbed in murine and human SLE.

– Nucleosomes have a high affinity for heparan sulphate in the glomerular basement membrane. By forming complexes with nucleosomes, antinuclear antibodies (both nucleosome-specific and anti-dsDNA autoantibodies) acquire a high affinity for the glomerular basement membrane, an initial key event in the development of lupus nephritis.

Samenvatting

– Het belangrijkste kenmerk van lupus erythematodes disseminatus (SLE) is de vorming van antinucleaire antistoffen, in het bijzonder tegen dubbelstrengs (ds)DNA. Deze auto-immuunrespons is T-cel- en (auto)antigeenafhankelijk, maar dsDNA is zeer slecht immunogeen.

– Recente gegevens suggereren dat het nucleosoom het belangrijkste autoantigeen is bij SLE. DNA is in de circulatie van SLE-patiënten aanwezig in de vorm van nucleosomen.

– In vivo kunnen nucleosomen alleen ontstaan via apoptose. Er zijn in toenemende mate aanwijzingen dat apoptose gestoord is bij muriene en humane SLE.

– Nucleosomen hechten gemakkelijk aan heparansulfaat in de glomerulaire basale membraan. Door complexering met nucleosomen verkrijgen antinucleaire antistoffen (zowel nucleosoomspecifieke als anti-dsDNA-autoantistoffen) op die manier een hoge affiniteit voor de glomerulaire basale membraan, een pathogenetisch begin van glomerulonefritis (lupusnefritis).