Hoe verhoogt ouderverlies in jeugd het sterfterisico?

Waarom dit onderzoek?

Uit eerder onderzoek is gebleken dat kinderen die op jonge leeftijd een ouder verliezen een verhoogd risico hebben om zelf vroegtijdig te komen overlijden. Bovendien is bekend dat deze kinderen op latere leeftijd vaker emotionele problemen en gedragsproblemen vertonen. Via welke factoren het verlies van een ouder op kinderleeftijd echter precies tot een verhoogde mortaliteit op latere leeftijd leidt, is nooit eerder onderzocht.

Onderzoeksvraag

Welke factoren spelen een rol bij het verband tussen het verlies van een ouder op de leeftijd van 0-12 jaar en de algehele sterfte in de leeftijd van 38-63 jaar?

Hoe werd dit onderzocht?

De onderzoekers maakten gebruik van de ‘Stockholm birth cohort multigenerational study’, een groot bevolkingsonderzoek waarin in totaal 14.608 mensen uit Stockholm voor 63 jaar werden gevolgd. Ze vergeleken hierbij de mensen die een ouder hadden verloren in de leeftijd van 0-12 jaar met de mensen van wie beide ouders op hun 12e jaar nog in leven waren. De uitkomstmaat was algehele sterfte in de leeftijd van 38-63 jaar. Mogelijke mediërende factoren verzamelden de onderzoekers uit de leeftijdsperiodes van 13-19 en 27-37 jaar. Uit de leeftijdsperiode van 13-19 jaar betrof dit gegevens over gedragsproblemen bij het kind zelf, en eventuele alcoholabusus en psychiatrische problematiek van de ouders dan wel de nog in leven zijnde ouder. Uit de leeftijdsperiode van 27-37 jaar ging het om gegevens over socio-economische status. De onderzoekers stelden aan de hand van deze variabelen verschillende Cox-regressiemodellen op en bekeken welke factoren het meest verklarend zijn.

Belangrijkste resultaten

Ongeveer 3% van de deelnemers had te maken gekregen met het verlies van een ouder in de leeftijd van 0-12 jaar. Zij hadden een 50% hoger risico om te overlijden in de leeftijd van 38-63 jaar, ook na correctie voor geslacht en sociale status van de ouders. Vooral mannen die een ouder hadden verloren waren op latere leeftijd gemiddeld lager opgeleid en hadden een groter risico om in de criminaliteit te belanden. Deze factoren bleken ook een sterke mediator tussen het verlies van de ouder en de verhoogde mortaliteit later, samen met inkomen en sociale status. Eventuele alcoholabusus en psychiatrische problematiek van de ouder(s) bleken nauwelijks een rol te spelen.