Het drama van 1918: Spaanse griep in Nederland

Perspectief
Marlène E. Cornelis
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2963
Abstract

De Eerste Wereldoorlog en de geneeskunde

Op 11 november 2018 is het 100 jaar geleden dat om 11:00 uur in de ochtend de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog eindigden in een wapenstilstand tussen de Centralen en de Geallieerden. De militaire of Rode Kruis-artsen die tijdens de 'Grande Guerre' probeerden om het onvoorstelbare lijden van soldaten en burgers te verlichten, kregen te maken met problemen die ze nog nooit hadden gezien, op een schaal die ze nog nooit hadden meegemaakt, maar waarvoor zij wel een verantwoorde oplossing moesten verzinnen. Op de themasite wo1.ntvg.nl vindt u alle NTvG-artikelen die gepubliceerd zijn over de Eerste Wereldoorlog en de ontwikkeling van de geneeskunde, voorzien van extra beeldmateriaal.

Samenvatting

Het was afgelopen zomer precies 100 jaar geleden dat de Spaanse griep van 1918 toesloeg. Deze maakte ongeveer 30.000 slachtoffers in Nederland. Over de sociaal-maatschappelijke gevolgen van deze epidemie is nog weinig geschreven. Ondanks de ernst van de situatie bleef de Nederlandse overheid bijzonder passief, een nationale noodtoestand is nooit uitgeroepen. De overheid liet alles aan de gemeentebesturen over, die niet veel meer konden doen dan de scholen sluiten. Over het algemeen wordt aangenomen dat epidemieën leiden tot sociale segregatie en beschuldiging van bepaalde bevolkingsgroepen. Dit was echter niet het geval in Nederland; de Spaanse griep leidde juist tot saamhorigheid en naastenliefde. Het dagelijks leven ging gewoon door en de paniek rond de Spaanse griep stelde weinig voor in vergelijking met de heisa rond de Mexicaanse griep van 2009. Het is van belang dat we blijven stilstaan bij epidemieën uit het verleden en bedenken wat we daarvan kunnen leren.

Auteursinformatie

Erasmus Universiteit Rotterdam: M.E. Cornelis, MSc, student geneeskunde (tevens: University of Glasgow, masterstudent History of Medicine).

Contact M.E. Cornelis (marlenecornelis@hotmail.com)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Medische geschiedenis
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Wellicht één van de meest mooie leermomenten uit deze bijzondere uitgave van het NTvG: de ontdekking dat de meeste slachtoffers van de Spaanse griep overleden ten gevolge van een bacteriële superinfectie. Volgens mij was dit ook de oorzaak van het veel grotere aantal overledenen ten gevolge van de lange griepperiode van afgelopen jaar. Welke invloedrijke groep gaat artsenorganisaties en overheid verzoeken om in de komende maanden huisartsen erop te attenderen actiever antibiotica voor te schrijven aan met name de 60 plus groep met "griepachtige" verschijnselen? Het zal het aantal overlijdensgevallen beduidend kunnen gaan verminderen.

Robert Mol, huisarts