Evidence-based medicine: een bespreking van de meest voorkomende kritiek

- Since the introduction of evidence-based medicine (EBM) into the field of health care in the early nineties some major criticisms have appeared in scientific literature.

- One of the most commonly heard objections to EBM is loss of therapeutic freedom. However even with the advent of EBM the physician continues to look for solutions that are tailored to the patient. The available evidence is often inadequate, there are many inconsistencies and contradictions in the research material and the published outcomes are distorted by publication bias.

- There is resistance to the opinion that randomized clinical trials (RCTs) provide the best foundations on which to build clinical policies. There must always be room for views expressed in other types of study.

- EBM is primarily for academics and does not take clinical expertise into account. However as the results of scientific research are becoming increasingly available to a wider public, patients are able to challenge the decisions made by their health-care practitioners and push them to provide the motivation for their decisions.

- Many health-care practitioners have commented that they always have to take the results of scientific research into account. One strength of EBM in this is the transparent manner in which the overview of the literature develops and the systematic approach to results from scientific study.

- After all, there is insufficient evidence that the EBM process works effectively and that it therefore improves patient care. It is true to say that patients who receive treatment of which the efficacy has been proven experience better treatment results than other patients. Setting up a definitive randomized study to answer this question would be difficult if not impossible.

- EBM is an aid to support clinical decision making. The development of principles on which to base this way of thinking and acting and the quest for suitable research designs and the most objective research results in order to be able to answer all the questions posed by caregivers, is not yet complete. EBM is just one of the weapons in the armoury of the caregiver in the battle for the optimal provision.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1983-8

Samenvatting

- Sinds de introductie van het concept ‘evidence-based medicine’ (EBM) begin jaren negentig van de vorige eeuw werd een aantal belangrijke punten van kritiek geponeerd.

- Eén van de meest gehoorde bezwaren in verband met EBM is verlies aan therapeutische vrijheid. Echter, ook met EBM blijft men zoeken naar op maat van de patiënt gemaakte oplossingen. De beschikbare evidence is namelijk ontoereikend, er zijn veel inconsistenties en contradicties in het onderzoeksmateriaal, en de gepubliceerde uitkomsten zijn vertekend door publicatiebias.

- Er is weerstand tegen de opvatting dat gerandomiseerde klinische trials (RCT’s) de beste onderbouwing zouden leveren voor een klinisch beleid. Inderdaad laten niet alle vragen zich beantwoorden in een RCT. Er moet ruimte blijven voor inzichten uit andere typen van studies.

- EBM zou vooral voor academici zijn en geen rekening houden met klinische expertise. Daartegenover staat dat resultaten van wetenschappelijk onderzoek nu juist steeds meer ter beschikking komen voor een breed publiek. Zo kunnen patiënten de beslissingen van hun zorgverleners toetsen en hen ertoe aansporen hun beslissingen te motiveren.

- Een opmerking van vele zorgverleners is dat ze altijd al rekening gehouden hebben met resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. De meerwaarde van EBM hierbij is vooral de transparantere wijze waarop een literatuuroverzicht totstandkomt en de systematischere benadering van resultaten van wetenschappelijk onderzoek.

- Tenslotte is er onvoldoende evidence dat het proces van EBM effectief werkt en dat daardoor de zorg voor patiënten verbetert. Wel is het zo dat patiënten die een therapie krijgen waarvan de effectiviteit bewezen is, een betere zorguitkomst hebben dan andere patiënten. Het opzetten van een definitief gerandomiseerd onderzoek om deze onderzoeksvraag te beantwoorden is wellicht moeilijk, zo niet onmogelijk.

- EBM is een hulpmiddel ter ondersteuning van klinische beslissingen. Het ontwikkelen van de principes waarop deze manier van denken en handelen gegrond is en de ‘queeste’ naar de geschiktste onderzoeksdesigns en de objectiefste onderzoeksresultaten om alle vragen van zorgverleners te kunnen beantwoorden, zijn niet voltooid. EBM is één van de pijlen op de boog van de zorgverlener in de richting van een optimale zorgverlening.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1983-8

Artikelinformatie

Aanvaard op

17 mei 2005

9 september 2005

In print verschenen in

week 36 2005

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2005;149:1983-8

Vakgebied

Publieke gezondheidszorg

Auteursinformatie

Belgisch Centrum voor Evidence-Based Medicine (Belgische tak van het Nederlandse Cochrane Centre), Kapucijnenvoer 33, blok J, 3000 Leuven, België.

Katholieke Universiteit Leuven.

Departement Sociologie: mw.prof.dr.R.Schepers, socioloog.

Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde: hr.prof.dr.J.Goedhuys, psycholoog.

Contact Mw.K.Hannes, onderzoeksmedewerker, agoog/medisch-sociaal wetenschapper; hr.prof.dr.B.Aertgeerts, directeur en huisarts (karin.hannes@med.kuleuven.ac.be)