Samenvatting
Achtergrond
Bijna de helft van de vrouwen die rectumchirurgie ondergaan heeft daarna fluor vaginalis. Zij ervaren dit vaak als invaliderend vanwege de onverwachte en herhaaldelijk overvloedige vaginale afscheiding. Veel van deze patiënten doorlopen een uitgebreid diagnostisch traject, dat voornamelijk gericht is op het aantonen van fistelvorming. Als er geen fistel wordt gevonden, is er meestal geen aantoonbare verklaring voor de hevige fluor.
Casus
In onze praktijk zagen wij drie vrouwen van respectievelijk 49, 54 en 74 jaar met vergelijkbare ernstige fluor na rectumchirurgie, zonder een verklaring hiervoor. We verrichtten daarom een literatuuronderzoek naar deze aandoening.
Conclusie
Anatomische veranderingen lijken verantwoordelijk te zijn voor overvloedige fluor vaginalis na rectumchirurgie. Verandering in de bekkenbodemmusculatuur en distale compressie van de vagina door de operatie kunnen leiden tot een fluorreservoir in het proximale deel van de vagina, met ernstige fluor tot gevolg. Symptomatische behandelingen kunnen de klachten reduceren.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Andere behandeling
Met interesse las ik het artikel over ernstige fluor vaginalis na rectumresectie. De behandeling ervan was niet in alle drie beschreven casus bevredigend en wellicht zou in dergelijke gevallen ook de oplossing gevonden kunnen worden in het plaatsten van een op maat afgeknipte vrouwencatheter, op zijn plaats gehouden met een klein pessarium, hoewel soms een maandverband al blijkt te kunnen volstaan. In mijn casus ging het om lucht, de zogenaamde garrulitas vulvae, maar verder zijn de overeenkomsten natuurlijk aanzienlijk. Deze aanpak werd beschreven in: Renckens CNM en Klinkert J. Garrulitas vulvae: a case refractory to repeated attempts at surgical correction, solved by a novel treatment. Eur J Obstet Gynecol (2012), http://dx.doi.org/10.1016/j.ejogrb.2012.06.033
Cees Renckens, vrouwenarts n.p.
Oorzakelijke verklaring en behandeling schuren
Patienten vertellen dat de fluor in ruime mate en explosief vrijkomt bij drukverhoging of beweging. De auteurs komen op grond van eigen ervaringen en literatuurstudie tot de conclusie dat de oorzaak waarschijnlijk ligt in een anatomisch veranderde vagina en bekkenbodem. Bekkenfysiotherapie gericht op relaxatie van de musculatuur en manuele lediging van het fluorreservoir in de proximale vagina lijken een symptomatische oplossing te bieden. De oorzakelijke verklaring en de behandeling van de aandoening schuren hier. Functionele problematiek is mogelijk een factor.
In 1879 beschreef de Groningse hoogleraar verloskunde en vrouwenziekten WMH Sanger een 31-jarige patiente met een symptomencomplex dat wij nu duiden als ernstige bekkenbodemoveractiviteit. Zij heeft urineretentie waarvoor catheterisatie noodzakelijk is en hardnekkige obstipatie waarvoor ruim gebruik van clysmata maar deels helpt. '... sedert twee jaar heeft op zeer ongeregelde tijden eene ontlasting van bloederig slijm plaats, die plotseling ontstaat en slechts een oogenblik duurt, zoodat ze dan ook door de patiente met den eigenaardige naam van slijm-"ontploffing" wordt aangeduid.'.[1] De herhaalde kortdurende profuse ontlasting van fluor uit de vagina is, voor zover mij bekend, niet beschreven in patientenseries. Het is voor gynaecologen, seksuologen en bekkenfysiotherapeuten die veel patienten met een vulvair pijnsyndroom behandelen een bekende ervaring: bij het terugtrekken van een toucherende vingertop uit de introitus vaginae in een hypertone bekkenbodem volgt een golfje fluor. De klacht is een proxy van dyspareunie.
1 Sanger WMH. Castratie eener vrouw. Ned Tijdschr Geneeskd 1879; 23: 593-5. Het betreft de eerste Nederlandse publicatie over een bilaterale overiectomie vanwege psychische problematiek die, in retrospect, vrijwel zeker het gevolg is van seksueel misbruik.
Matthé Burger, emeritus hoogleraar gynaecologie, AMC