Diagnostiek op prostaatbiopten: onvoldoende verband tussen pathologische uitslag en klinisch beloop voor een individuele prognose

- Since the introduction of serum testing for prostate-specific antigen (PSA) in 1990 for the early detection of prostate cancer, the number of men undergoing a prostate needle-biopsy procedure has increased dramatically.

- In order to highlight the significance of the various diagnostic outcomes of a prostate needle biopsy, the pathological findings from needle biopsies were compared with those from samples taken during radical prostatectomy and in follow-up biopsies, using data from the ‘European randomised screening for prostate cancer’ (ERSPC) trial.

- In men with an elevated PSA value and a benign or negative needle-biopsy result, 10-15 were found to have prostate cancer in follow-up biopsies.

- In men with a needle-biopsy diagnosis of adenocarcinoma, 29 were found to have questionable histopathological characteristics or minimal cancer that did not require therapy. The incidence of minimal cancer increased to 70 among men with a needle-biopsy diagnosis of focal carcinoma, i.e. a small focus (< 3 mm diameter) of well-differentiated adenocarcinoma, based on one biopsy from a series of six.

- In men with a needle-biopsy diagnosis of ‘suspected malignancy’ 36.5 were found to have prostate cancer in follow-up biopsies.

- In men with a needle-biopsy diagnosis of ‘high grade prostatic intra-epithelial neoplasia’ 13 were found to have prostate cancer in follow-up biopsies. This percentage was not significantly higher than the percentage of cancers detected after an initially benign biopsy outcome.

- To avoid over-treatment of a substantial number of men who lack symptoms of prostate cancer but are diagnosed on the basis of biopsy results, it is vital that clinical/pathologic parameters are developed and validated that can help in deciding whether to initiate curative treatment immediately.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:972-6

Samenvatting

- Vanaf 1990 is met de introductie van de serumtest op prostaatspecifiek antigeen (PSA) het aantal onderzoeken op prostaatkanker met behulp van naaldbiopten sterk toegenomen.

- De betekenis van de verschillende diagnostische uitkomsten van de naaldbiopsie werden in verband gebracht met die in corresponderende prostatectomiepreparaten en met de bevindingen in vervolgbiopten. Deze gevevens zijn verkregen in de ‘Europese gerandomiseerde screeningsstudie naar prostaatcarcinoom (ERSPC)’.

- Bij mannen met verhoogde PSA-waarde, maar met een biopsie-uitslag ‘benigne’ of ‘negatief’ werd in 10-15 bij een vervolgbiopt alsnog een carcinoom gevonden.

- Bij de bioptdiagnose ‘carcinoom’ had 29 van de patiënten een prostaatcarcinoom met zodanige histopathologische kenmerken dat twijfelachtig is of zij daarvoor behandeld hadden moeten worden (minimaal carcinoom) en dit percentage nam toe naar 70 bij de bioptdiagnose ‘focaal carcinoom’; dat is een klein (< 3 mm diameter) haardje van goedgedifferentieerd adenocarcinoom in 1 van de biopten uit de sextantserie.

- Bij de bioptdiagnose ‘verdacht maligne’ bleek bij herhaling van de biopsie bij 36,5 van de patiënten een carcinoom gevonden te worden.

- Bij 13 van de mannen met de bioptdiagnose ‘hooggradige prostaat-intra-epitheliale neoplasie’ werd in de vervolgbiopten een carcinoom gevonden. Dit is echter niet hoger dan het percentage carcinomen gevonden na een initiële bioptdiagnose ‘benigne’.

- Thans lijkt het hoogst noodzakelijk om klinisch-pathologische parameters te ontwikkelen en te valideren om bij mannen zonder duidelijke symptomen, maar met de diagnose ‘prostaatkanker’ op grond van biopsieonderzoek, te besluiten tot een onmiddellijke curatieve ingreep, ter vermijding van overbehandeling van een substantieel deel van deze mannen.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:972-6