De voortgangstoets

De voortgangstoets, u kent hem nog wel. Zo’n 4 keer per jaar wordt de medisch student getest op zijn of haar kennis over de geneeskunde. Hoewel de toets didactisch gezien uiteraard erg verantwoord is, wordt deze onder medisch studenten vooral als vervelend en tijdrovend ervaren. Pas als het diploma is behaald, beginnen de meeste artsen de toets te waarderen als medisch kennistestje om zo te zien of ze nog wel een beetje ‘bij’ zijn. Enfin, eens kijken hoe u het er vandaag vanaf brengt.

Casus: u bent huisarts in opleiding en treft op uw spreekuur een 29-jarige man die zich presenteert met een supraclaviculaire zwelling rechts, die hij een maand geleden heeft opgemerkt. De zwelling is zo’n 2 cm in doorsnede, heeft een vaste consistentie en is pijnloos bij palpatie. De zwelling is niet rood of warm. De anamnese biedt overigens geen verdere aanknopingspunten: de man is recentelijk niet in tropische oorden geweest, niet afgevallen, heeft geen last van nachtzweten en heeft op dit moment ook geen klachten die passen bij een bovensteluchtweg- of keelinfectie. De man voelt zich eigenlijk bijzonder goed, behalve dat de aanwezigheid van de supraclaviculaire zwelling hem toch niet helemaal ‘lekker’ zit.

Wat staat er bovenaan in uw differentiaaldiagnose? (a) Lymfadenopathie veroorzaakt door een tbc-infectie; (b) ziekte van Hodgkin; (c) Kaposi-sarcoom; of (d) lymfadenopathie veroorzaakt door een onschuldige virale longinfectie. Als het goed is, baseert u uw antwoord idealiter op de combinatie van anamnese, lichamelijk onderzoek, incidentiecijfers en mogelijk ook een flinke dosis ervaringsdeskundigheid. Deze dokter besloot veilig om voor antwoord d te kiezen. Als voorstel voor diagnostiek misschien nog een algemeen bloedonderzoek en/of thoraxfoto ter uitsluiting van bepaalde zaken?

Na een zware werkweek van 46 uur is het weekend daar! Ik heb geen dienst (want als arts-assistent klinische genetica heb je nooit dienst) en besluit, zoals menig aios niet vreemd is, het er eens goed van te nemen. Even de stad in om te ontspannen! Om 01:30 uur bevind ik mij in een luidruchtige kroeg waar Rihanna snoeihard door de speakers blaast, ik een pilsje in mijn linker hand heb en een Lucky in m’n rechter. Hoewel ik dit normaliter als een plezierig en ontspannend weekendmoment ervaar, zit die voortgangstoetsvraag over de supraclaviculaire zwelling mij toch niet helemaal lekker. Ik heroverweeg de mogelijke antwoorden en besluit dan het gebied boven mijn sleutelbeen nog maar eens goed te palperen. Mijn initiële antwoord was fout, dat wist ik ook eigenlijk wel. Op dat moment durf ik het juiste antwoord op mijn eigen voortgangstoetsvraag pas te beseffen. Dokter Bouman, u hebt kanker…