De vierde macht in de zorg

Het vertrouwen in de gezondheidszorg staat steeds meer onder druk. Artsen en onderzoekers genoten van oudsher groot gezag; hun oordeel gold als onaantastbaar en hun intenties als onbetwist zuiver. Maar achter de muren van ziekenhuizen, onderzoekscentra en beleidskamers spelen zich veel processen af die voor buitenstaanders verborgen blijven. Fouten, belangenverstrengelingen of misstanden blijven vaak lang onzichtbaar. En dat gebrek aan transparantie ondermijnt het vertrouwen dat essentieel is voor goede zorg.

Daar ligt dan ook een belangrijke journalistieke taak: als vierde macht kritisch volgen wie invloed uitoefent op onze gezondheidszorg, en op welke manier. Daarvoor is grondig onderzoek nodig dat vraagt om gespecialiseerde methoden: databestanden analyseren, documenten opvragen via de Wet open overheid en diepgaand onderzoek doen naar betrokken partijen. Zo werkt onderzoeksjournalistiek: systematisch en diepgravend, niet alleen overtredingen en misstanden blootleggen, maar ook beleid en machtsuitoefening kritisch toetsen.

Onderzoeksjournalistiek maakt zichtbaar waar belangen wringen

Juist deze vorm van journalistiek kan binnen de medische sector grote maatschappelijke impact hebben. Denk aan de onthullingen van de ‘Tobacco Papers’, die aantoonden dat de tabaksindustrie al decennialang wist hoe schadelijk en verslavend roken was, maar die kennis achterhield. Of aan onderzoeken die blootlegden hoe artsen zich door farmaceuten lieten overhalen om op grote schaal opioïden voor te schrijven, met een wereldwijde crisis tot gevolg. Ook in Nederland leidde onderzoeksjournalistiek tot politieke aandacht, ontslagen en gerechtelijke stappen, zoals bij de onderzoekssubsidiefraude in het LUMC, de Implant Files en de mondkapjesaffaire.

Als medisch en journalistiek platform wil het NTVG nadrukkelijk inzetten op versterking van de onderzoeksjournalistiek. We begrijpen de context, kennen de spelers en spreken dezelfde taal. Maar goed graafwerk vraagt tijd, ervaring en middelen. Daarom starten we een onderzoeksjournalistieke samenwerking met platform Investico waarin we onze expertises bundelen.

Ons doel is helder: bijdragen aan betere zorg en een gezondere samenleving door zichtbaar te maken waar belangen wringen, waar geld of macht het oordeel vertroebelen en openheid leidt tot vooruitgang. De vierde macht hoort ook in de zorg thuis – niet als tegenstander, maar als bondgenoot van de burger, de professional en de waarheid