De terminale fase bij amyotrofische laterale sclerose

Klinische praktijk
Piet W. van Leeuwen
Jan-Paul van den Berg
Nienke J.C. de Goeijen
Marian M. Martens
Mike J. Kampelmacher
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6295
Abstract

Samenvatting

  • Veel patiënten met amyotrofische laterale sclerose (ALS) zijn bang dat ze uiteindelijk zullen stikken. Die angst leeft vaak ook bij familieleden en zorgverleners. Uit onderzoek blijkt echter dat patiënten met ALS zelden stikken.

  • Ruim 90% van de patiënten overlijdt rustig. Het overlijden wordt veelal voorafgegaan door een peracute bewustzijnsdaling als gevolg van hypercapnie bij alveolaire hypoventilatie.

  • Beademing, met name ’s nachts, kan klachten ten gevolge van hypoventilatie verminderen. Gaandeweg neemt de effectiviteit echter zodanig af dat beademing niet langer nuttig of wenselijk is.

  • Het beëindigen van langdurige beademing vergt zorgvuldige voorbereiding. De medische, praktische en ethische gevolgen maken intensieve begeleiding noodzakelijk.

  • Het begeleiden van een ALS-patiënt vraagt, vooral in de preterminale en terminale fase, om een proactieve houding van de behandelend arts. De arts kan zich hierbij laten adviseren door het ALS Centrum Nederland, het consultatieteam palliatieve zorg, een hospicearts of het Centrum voor Thuisbeademing.

Auteursinformatie

Johannes Hospitium Vleuten.

Reade revalidatie | reumatologie, Amsterdam.

Dr. J.P. van den Berg, revalidatiearts (tevens Antoni van Leeuwenhoek, afd. Revalidatiegeneeskunde, Amsterdam).

Universitair Medisch Centrum Utrecht.

ALS Centrum Nederland: drs. J.C. de Goeijen, verpleegkundig specialist neuromusculaire ziekten.

Centrum voor Thuisbeademing: dr. M.J. Kampelmacher, internist.

Stichting Antroz, Zeist.

M.M. Martens, coördinator ouderenzorg.

Contact Drs. P.W. van Leeuwen, specialist ouderengeneeskunde, hospice-arts, palliatief consulent (pietwvanleeuwen@gmail.com)

Verantwoording

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 4 oktober 2013.

Auteur Belangenverstrengeling
Piet W. van Leeuwen ICMJE-formulier
Jan-Paul van den Berg ICMJE-formulier
Nienke J.C. de Goeijen ICMJE-formulier
Marian M. Martens ICMJE-formulier
Mike J. Kampelmacher ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties