De placebo-effecten van goede communicatie

Drie op elkaar gestapelde blokken met de woorden: "Words have power".
Liesbeth M. van Vliet
Sandra van Dulmen
Patriek Mistiaen
Jozien M. Bensing
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:D251
Abstract

Samenvatting

  • Goede communicatie is belangrijk voor patiënten en kan leiden tot placebo-effecten. Dit zijn echte psychobiologische effecten die niet veroorzaakt worden door een medisch-technische interventie.
  • Toch is vaak onduidelijk welke communicatieve gedragingen invloed hebben op specifieke uitkomsten bij patiënten.
  • In dit artikel bieden wij inzicht in het mogelijke effect van specifieke communicatie, via specifieke mechanismen, op onder meer de pijnbeleving van patiënten.
  • Uit een recente systematische review en aanvullende literatuur blijkt dat de volgende gedragingen de uitkomsten bij patiënten mogelijk beïnvloeden: (a) het manipuleren van verwachtingen, (b) het uiten van empathie, en (c) het geven van procedurele informatie.
  • De placebo-effecten treden waarschijnlijk op via: (a) neurobiologische reacties die vergelijkbaar zijn met het effect van pijnmedicatie, (b) angst- en stressreductie, en (c) vergroting van het gevoel van controle en van vertrouwen in wat er gaat komen (‘self-efficacy’).
  • Er is meer onderzoek nodig naar de effecten van specifieke communicatie, onder andere in de klinische praktijk, inclusief de mogelijke schadelijke effecten.
Auteursinformatie

NIVEL, afd. Communicatie in de Gezondheidszorg, Utrecht.

Dr. L.M. van Vliet, prof.dr. S. van Dulmen (tevens: Radboudumc, afd. Eerstelijnsgeneeskunde, Nijmegen; en University College of Southeast Norway, Faculty of Health Sciences, Drammen, Noorwegen) en prof.dr. J.M. Bensing, (tevens: Universiteit Utrecht, afd. Klinische en Gezondheidspsychologie), psychologen; dr. P. Mistiaen, verpleegkundig onderzoeker.

Contact dr. L.M. van Vliet (l.vanvliet@nivel.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning voor dit artikel: dit artikel is tot stand gekomen binnen het Spinoza-programma van prof.dr. J.M. Bensing, dat haar werd toegekend door de NWO.

Verantwoording

Joost Visser, journalist, gaf redactioneel commentaar op een eerdere versie van dit manuscript.

Auteur Belangenverstrengeling
Liesbeth M. van Vliet ICMJE-formulier
Sandra van Dulmen ICMJE-formulier
Patriek Mistiaen ICMJE-formulier
Jozien M. Bensing ICMJE-formulier
‘Primum non nocebo’ en de plicht tot placebo
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties