De multidisciplinaire behandeling van de cerebrale arterioveneuze malformatie: voorlopige resultaten bij 115 opeenvolgende patiënten

Preliminary evaluation of the combined treatment (surgery, embolization and stereotactic gamma radiosurgery) of 115 consecutive patients with a cerebral arteriovenous malformation (AVM).

Design

Retrospective.

Setting

St. Elisabeth Hospital, Tilburg, the Netherlands.

Patients and methods

In a 35-month period 115 consecutive patients presented with an AVM. The mean age was 41.8 years (range: 6-72). The main clinical presentation was haemorrhage in 65 patients (56.5), seizures in 31 patients (27.0), neurological deficit in 7 patients (6.1) and hydrocephalus in 2 patients (1.7); in 10 patients (8.7) the AVM was an incidental finding. Treatment consisted of surgery, radiosurgery with the gamma knife and embolization. Embolization was mostly used to reduce the size of an AVM before surgery or radiosurgery.

Results

Out of 115 patients 5 were referred for a treatment advice only and treatment was performed elsewhere. Of the remaining 110 patients 84 (76.4) were treated and 26 (23.6) were not treated for various reasons. Of the 84 treated patients 17 (20.2) had surgery only, 17 (20.2) had radiosurgery only, and 12 (14.3) were treated with embolization only. Surgery after embolization was performed in 8 patients (9.5) and radiosurgery after embolization in 26 patients (31.0). In 4 patients an unusual combination of these treatment methods was used for a variety of reasons.

At the time of writing 35 of 84 treated AVMs (41.7) were completely cured, 39 patients were awaiting the definitive result of radiosurgery. Deliberate partial embolization was performed in 5 patients. In 5 patients (6.0), the pretreatment objective was not achieved with embolization. Total permanent morbidity was 4.8 (4 patients) and mortality was 1.2 (1 patient).

Conclusion

Given a multidisciplinary combination of treatment methods a treatment is indicated and possible in the majority (76.4) of patients with an AVM. There is a reasonable chance of a complete cure with an acceptable complication rate.

Samenvatting

Doel

Voorlopige evaluatie van de multidisciplinaire behandeling (operatie, embolisatie en stereotactische gammabestraling) van 115 opeenvolgende patiënten met een cerebrale arterioveneuze malformatie (AVM).

Opzet

Retrospectief.

Plaats

St. Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg.

Patiënten en methoden

In een periode van 35 maanden werden door de werkgroep Neurovasculaire Interventie Tilburg 115 patiënten met een AVM gezien. De gemiddelde leeftijd was 41,8 jaar (uitersten: 6-72). De voornaamste klinische manifestatie was bij 65 patiënten (56,5) een bloeding, bij 31 patiënten (27,0) epilepsie, bij 7 patiënten (6,1) neurologisch uitval en bij 2 patiënten (1,7) hydrocefalus; bij 10 patiënten (8,7) werd de AVM bij toeval gevonden. De behandeling bestond uit operatie, stereotactische bestraling met het ‘gamma-knife’ en embolisatie. Embolisatie vond voornamelijk plaats teneinde de AVM te verkleinen om operatie of bestraling mogelijk te maken.

Resultaten

Van de 115 patiënten waren er 5 naar de werkgroep verwezen voor alleen een behandeladvies; bij hen vond eventuele behandeling elders plaats. Van de resterende 110 patiënten werden 84 wel behandeld (76,4) en 26 (23,6) werden om uiteenlopende redenen niet behandeld. Van de 84 behandelde patiënten werden 17 (20,2) alleen geopereerd, 17 (20,2) werden alleen bestraald en 12 (14,3) ondergingen alleen embolisatie. Operatie na embolisatie vond plaats bij 8 patiënten (9,5) en bestraling na embolisatie bij 26 (31,0). Bij 4 patiënten vond om uiteenlopende redenen een ongebruikelijke combinatie van deze behandelingen plaats.

Voorlopig was bij 35 van de 84 behandelde patiënten (41,7) de AVM geheel verwijderd of geoblitereerd; 39 patiënten wachtten nog op het definitieve resultaat van bestraling. Bij 5 patiënten werd opzettelijk een partiële embolisatie uitgevoerd. Bij 5 patiënten (6,0) werd het vooraf gestelde doel niet bereikt met embolisatie. De morbiditeit bedroeg 4,8 (4 patiënten) en de sterfte 1,2 (1 patiënt).

Conclusie

Bij een multidisciplinaire combinatie van behandelmethoden is behandeling geïndiceerd en uitvoerbaar bij het merendeel (76,4) van de patiënten met een AVM. Er is een goede kans op succesvolle uitschakeling van de AVM met een acceptabel complicatierisico.