Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar

De longitudinale ontwikkeling van rookgedrag bij mannen en vrouwen tussen 13 en 27 jaar en de relatie met biologische risicofactoren voor hart- en vaatziekten

Onderzoek
J.W.R. Twisk
F.J. van Lenthe
H.C.G. Kemper
W. van Mechelen
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 1995;139:1790-3
Abstract
Abstract
Sluiten
The longitudinal development of smoking behaviour in males and females from age 13 to age 27 and the relationship with biological risk factors for cardiovascular disease.

To describe the longitudinal development of smoking behaviour from adolescence (age 13 years) into young adulthood (age 27 years) and to analyse the longitudinal relationship between smoking behaviour and biological risk factors for cardiovascular disease.

Design

Longitudinal. Setting. Amsterdam school children. Methods. This study was carried out as part of the Amsterdam Growth and Health Study, an observational longitudinal study. Six measurements were carried out over a period of 15 years in 84 males and 98 females, and included a questionnaire regarding smoking behaviour and blood analysis for cholesterol parameters. Tracking analysis and generalized estimating equations analysis were used.

Results

Both the percentage of smokers and the amount of tobacco smoked by smokers increased until the age of 21 years. After that smoking behaviour remained more or less stable in males and decreased slightly in females (period effect). Between 16 and 21 years half the number of persons tried to stop smoking but failed to succeed. The development of smoking behaviour appeared to be related to low systolic blood pressure and to development of a negative risk profile regarding hypercholesterolaemia (i.e. low high-density lipoprotein (HDL) cholesterol and high ratio of total cholesterol and HDL cholesterol). There was no relationship between smoking and the amount of subcutaneous fat.

Samenvatting

Doel

Beschrijven van het rookgedrag van mannen en vrouwen vanaf de adolescentie (leeftijd 13 jaar) tot in de jongvolwassenheid (leeftijd 27 jaar) en analyseren van de longitudinale relatie tussen rookgedrag en biologische risicofactoren voor hart- en vaatziekten.

Opzet

Longitudinaal onderzoek. Plaats. Amsterdamse scholieren. Methode. Het onderzoek was onderdeel van het ‘Amsterdams groei- en gezondheidsonderzoek’, een observationeel longitudinaal onderzoek waarin 6 longitudinale metingen werden uitgevoerd over een periode van 15 jaar bij 84 mannen en 98 vrouwen. Het rookgedrag werd met een vragenljst onderzocht en cholesterolvariabelen werden bepaald in afgenomen bloed. Bij de berekeningen werd gebruik gemaakt van ‘tracking’-analyse en ‘generalized estimating equations’-analyse.

Resultaten

Zowel het percentage rokers als de hoeveelheid gerookte sigarettenshagjes onder de rokers nam sterk toe tijdens de adolescentie tot aan de leeftijd van 21 jaar, waarna het rookpatroon voor mannen min of meer stabiel bleef; na de leeftijd van 21 jaar rookten vrouwen minder (periode-effect). Tussen 16 en 21 jaar probeerde circa de helft te stoppen met roken, maar slaagde daarin niet. De longitudinale ontwikkeling van het rookgedrag hing samen met een lagere systolische bloeddruk en een ongunstig risicoprofiel ten aanzien van hypercholesterolemie (een lagere concentratie ‘high density’-lipoproteïne (HDL)-cholesterol en een hogere ratio tussen totale serumcholesterol- en HDL-cholesterolconcentratie). Er was geen verband tussen rookgedrag en de hoeveelheid subcutaan vet.

Algemeen neemt men aan dat de basis voor cardiovasculaire ziekten vaak al op jeugdige leeftijd wordt gelegd.1 Vanuit preventief oogpunt is het dan ook van belang inzicht te hebben in het bestaan en de ontwikkeling van mogelijke risicofactoren voor hart- en vaatziekten op jeugdige leeftijd. Naast biologische risicofactoren, zoals serumcholesterolconcentratie en overgewicht, leidt een aantal gedragsfactoren (‘leefstijl’) tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Een van de belangrijkste leefstijlfactoren is het roken. Roken is niet alleen direct gerelateerd aan het ontstaan van hart- en vaatziekten, maar blijkt ook indirect een rol te spelen, namelijk door beïnvloeding van de biologische risicofactoren.2

Het doel van dit artikel is in de eerste plaats het beschrijven van de longitudinale ontwikkeling en de stabiliteit van het rookgedrag gedurende de adolescentie tot in de jongvolwassenheid, zoals gemeten in het longitudinale ‘Amsterdamse groei- en gezondheidsonderzoek’.3 In de tweede plaats werd de relatie onderzocht tussen de ontwikkeling van het rookgedrag en de ontwikkeling van een aantal biologische risicofactoren voor hart- en vaatziekten.

Artikelinformatie
Aanvaard op
In print verschenen in
week 35 1995

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 1995;139:1790-3
Vakgebied
Chirurgie
Geneesmiddelen
Hart en vaten
Auteursinformatie

Vrije Universiteit, faculteit der Bewegingswetenschappen, vakgroep Gezondheidkunde, Van der Boechorststraat 7-9, 1081 BT Amsterdam.

Drs.J.W.R.Twisk en drs.F.J.van Lenthe, bewegingswetenschappers; prof.dr.H.C.G.Kemper, inspanningsfysioloog en gezondheidwetenschapper: dr.W.van Mechelen, bedrijfsarts en epidemioloog.

Contact prof.dr.H.C.G.Kemper

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties