De eerste Nassaus in Nederland: identificatie van en paleopathologische bevindingen bij de voorouders van Willem van Oranje, begraven in de Grote of Onze Lieve Vrouwe Kerk te Breda

Identification and paleopathological analysis of the remains of the first members of the Nassau dynasty in the Netherlands.

Design

Descriptive.

Setting

Centre for Physical Anthropology ‘Barge's Anthropologica’, Leiden University.

Methods

In 1996, seven interments were discovered in situ in a tomb under the Nassau monument of the so-called ‘Grote’ or ‘Onze Lieve Vrouwe’ Church of the city of Breda. The interments were excavated and examined by osteological analysis, X-ray analysis, accelerator mass spectrometry (AMS) ¹⁴C dating of bone and dendrochronological dating.

Results

Evaluation of archaeological, osteological, dendrochronological and AMS ¹⁴C-dating data resulted in identification, in order of decease, of: Engelbrecht I van Nassau (ca. 1370-1442 AD), Johanna van Polanen (1392-1445 AD), Jan IV van Nassau (1410-1475 AD), Cimburga van Baden (1450-1501 AD), Maria van Loon (1425-1502 AD), Engelbrecht II van Nassau (1451-1504 AD) and Françoise van Savoye ((1480-1486)-1511 AD). Remarkable medical finds were: embalming procedures employed (skull cap detachment, removal of viscera), treponematosis (Engelbrecht II), tumour metastases (Jan IV) and scoliosis (Françoise van Savoye).

Conclusion

The methods employed resulted in positive identification of the first members of the Nassau dynasty in the Netherlands and diagnoses of their paleopathological changes.

Samenvatting

Doel

Identificatie en paleopathologisch onderzoek van de stoffelijke resten van de eerste leden van de Nassau-dynastie in Nederland.

Opzet

Descriptief.

Plaats

Centrum voor Fysische Antropologie ‘Barge's Anthropologica’, Rijksuniversiteit Leiden.

Methode

Tijdens de berging van de inhoud van de grafkelder onder het Nassau-monument in de Grote of Onze Lieve Vrouwe Kerk te Breda in 1996 werden van 7 bijzettingen de stoffelijke resten in situ aangetroffen. De bijzettingen werden osteologisch en röntgenologisch onderzocht; verder werden koolstof-ouderdomsonderzoek en dendrochronologische datering uitgevoerd.

Resultaten

Na evaluatie van de resultaten van het archeologische, osteologische en dendrochronologische onderzoek en het koolstof-ouderdomsonderzoek werd van de volgende personen, in volgorde van overlijden, de identiteit vastgesteld: Engelbrecht I van Nassau (ca. 1370-1442), Johanna van Polanen (1392-1445), Jan IV van Nassau (1411-1475), Cimburga van Baden (1450-1501), Maria van Loon (1425-1502), Engelbrecht II van Nassau (1451-1504) en Françoise van Savoye ((1480-1486)-1511). De opmerkelijkste medische bevindingen waren: de toegepaste balsemtechnieken (schedellichting en vulling van de lichaamsholten), een geval van treponematose (Engelbrecht II), tumormetastasen (Jan IV) en scoliose (Françoise van Savoye).

Conclusie

Het onderzoek resulteerde in de positieve identificatie van de eerste Nassaus in Nederland en in de diagnose van de bij hen aangetroffen paleopathologische veranderingen.