De diagnostiek van vitamine-B12-deficiëntie herzien

Open

Wiersinga et al. (2005:2789-94) noemen twee oorzaken van een vitamine B₁₂-deficiëntie voor de praktijk niet. Als medicinale oorzaak is er ook metforminegebruik. Aandacht aan vitamine B₁₂-deficiëntie als bijwerking van dit middel, dat met name bij diabetespatiënten met overgewicht wordt gebruikt, is in dit tijdschrift besteed in 2002.1 In het Farmacotherapeutisch kompas staat dat deze complicatie zeer zelden optreedt (< 0,01&percnt;) en in het algemeen zonder klinische betekenis is. Echter, deze lage frequentie is in tegenspraak met wat er in een bekend Amerikaans elektronisch naslagwerk staat vermeld. Daar wordt een verlaagde vitamine B₁₂-spiegel bij 7&percnt; van de metforminegebruikers genoemd (www.uptodate.com). Ook Griekse auteurs noemen een hoger percentage; zij vinden een megaloblastaire anemie met verlaagde vitamine B₁₂-spiegel zonder de aanwezigheid van antipariëtalecelantilichamen bij 9&percnt; van de met metformine behandelde diabetespatiënten.2 Volgens onze eigen ervaring treedt de bijwerking vaker op dan in het Farmacotherapeutisch kompas staat. Bovendien is er veel af te dingen op de zinsnede in het Kompas ‘in het algemeen zonder klinische betekenis’, want bij de patiënt ontstaat een macrocytair bloedbeeld, waarna een bepaling van de vitamine B₁₂-spiegel volgt, die dan verlaagd blijkt te zijn.

Een andere omissie is te vinden in tabel 1 (‘Oorzaken van vitamine B₁₂-deficiëntie’). Deze tabel is zeker praktisch te noemen als men veel Scandinaviërs of mensen uit de Baltische staten in zijn praktijk heeft, want in die landen wordt Diphyllobothrium gevonden. Maar ook in dat gebied,3 en zeker in Nederland,4 zal de parasiet Giardia lamblia vaker de oorzaak zijn van een vitamine B₁₂-deficiëntie. Deze parasitaire infectie vinden wij sinds de introductie van de tripelfecestest enkele malen per jaar en deze gaat, zoals gezegd, soms gepaard met een vitamine B₁₂-deficiëntie.