CGT kan vermoeidheid na covid-19 iets verlagen

Het artikel stelt dat CGT altijd te proberen valt. Ik raad juist terughoudendheid aan vanuit het grondbeginsel: First, Do No Harm. Deze vorm van CGT is namelijk controversieel en kan schadelijk zijn voor een deel van de long-covid patiënten.  

De ene vermoeidheid is de andere niet 

De vorm van CGT uit bovenstaand artikel heeft zijn oorsprong in het Cognitive Behavioral Model of CFS, waarbij patiënten worden aangemoedigd hun ziekteopvattingen uit te dagen en hun activiteitenniveau te verhogen om hun vermeende angstvermijdingsgedrag te verminderen. 

Maar, de ene vermoeidheid is de andere niet. Long-Covid gaat samen met een complex aan biomedische afwijkingen en een deel van de patiënten voldoet aan de kerncriteria van ME/cvs. Zij ervaren, net als ME/cvs patiënten, Post Exertional Malaise (PEM). Het IOM beschrijft PEM als: An inability to recover normally following physical, cognitive or emotional exertion resulting in “an exacerbation in a persons ME/cfs symptoms; leading to a ‘reduction of functional ability’ that is more profound, more devastating and longer lasting than observed in patients with other fatiguing disorders”. Inmiddels zijn er vele studies die objectief bewijs leveren van schade na inspanning in patiënten met PEM  en dat herstel na inspanning niet trainbaar is [1]. Er ligt dus een pathofysiologie ten grondslag aan de vermoeidheid bij PEM i.p.v. bewegingsangst.

Effectiviteit en veiligheid

Al in 2018 wijst de Gezondheidsraad op de controverse rondom CGT voor patiënten met PEM. Vink en Vink-Niese schrijven in een grondig review dat deze vorm van CGT niet effectief is bij ME/cvs en zelfs vaak tot (ernstige) gezondheidsverslechtering leidt [2]. Volgens de richtlijn van het Engelse NICE [3] kan ME/cvs verergeren door iedere vorm van fysieke training die uit gaat van deconditionering of bewegingsangst. De onderliggende aanname dat ME/cvs ontstaat door ziekteovertuigingen en ziektegedrag van de patiënt is volgens NICE onjuist. Het Amerikaans CDC concludeert dat ME/cvs patiënten met PEM in hun energie-envelop moeten blijven (‘pacing’) bij het ondernemen van welke activiteit dan ook. 

Kwaliteit van het onderzoek

Hoe kan het dan, dat het hier aangehaalde onderzoek een positief beeld schetst? Volgens Crawford [4] is dit te wijten aan fouten in de onderzoeksopzet en de afwezigheid van objectieve metingen, wat observer bias in de hand werkt. Risico op bias blijkt vaker voor te komen. NICE heeft de kwaliteit van honderden onderzoeken naar CGT voor ME/cvs als slecht tot zeer slecht beoordeeld a.d.h.v. de GRADE systematiek [3]. Een aantal aanbieders van CGT stelt de conclusies van NICE ter discussie, maar ook deze kritiek is inmiddels ontkracht [5]. 

Op basis van bovenstaande is mijn inziens te concluderen dat deze vorm van CGT  en het onderliggende model inmiddels achterhaald is voor patiënten met PEM. Ongeacht of dat nu Long-Covid of ME/cvs-patiënten zijn.