Tuberculose blijft een grote bedreiging voor de wereldgezondheid, zeker in deze tijd met de covid-19-pandemie. Meer dan een kwart van de wereldbevolking is latent geïnfecteerd met Mycobacterium tuberculosis en naar schatting van de WHO zijn er ruim 10 miljoen nieuwe patiënten met actieve tuberculose per jaar. De resistentie tegen de huidige tuberculostatica neemt toe, hetgeen extra reden is om intensiever te zoeken naar vaccins die tuberculose – inclusief multiresistente vormen – een halt kunnen toeroepen. In dit artikel geef ik een overzicht van de stand van zaken rond de ontwikkeling van vaccins tegen tuberculose.
Elk jaar overlijden rond de 1,7 miljoen mensen aan tuberculose, terwijl het aantal multidrugresistente Mycobacterium tuberculosis-stammen toeneemt.1 Vaccinatie met M. bovis Bacillus Calmette-Guérin (BCG, intradermaal toegediend) beschermt neonaten en jonge kinderen doorgaans goed – voor ongeveer 80% – tegen ernstige vormen van acute tuberculose, zoals tuberculeuze meningitis. Maar neonatale BCG-vaccinatie beschermt niet consistent en afdoende tegen open longtuberculose bij adolescenten en volwassenen, terwijl dit de belangrijkste vorm is van overdraagbare tuberculose.2
De precieze redenen voor deze gebrekkige bescherming blijven vooralsnog onopgehelderd, maar omvatten waarschijnlijk een langzame afname van het immunologisch geheugen – in het bijzonder van T-geheugencellen – en interferentie door andere infecties, zoals niet-tuberculeuze mycobacteriën (NTM) of bepaalde virale co-infecties die een immuunmodulerende werking kunnen hebben (bijvoorbeeld cytomegalovirus, Epstein-Barr-virus). Mogelijk is dit ook de reden dat BCG-revaccinatie heel beperkte meerwaarde biedt bij de preventie van tuberculose, zoals eerdere studies hebben aangetoond.3-5 Wel liet een latere…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Reacties